Gay pride και ροζ τρίγωνα

Αν και απολύτως ομοφυλόφιλος, επί πολλά έτη δεν μπορούσα να αντιληφθώ το νόημα της ημέρας ομοφυλόφιλης περηφάνιας. Είχα άδικο. Και για να μιλήσω για αυτό το άδικο, θα διηγηθώ μιαν αληθινή, αν και αποσιωπημένη, ιστορία...
Του George Le Nonce
Αν και απολύτως ομοφυλόφιλος, επί πολλά έτη δεν μπορούσα να αντιληφθώ το νόημα της ημέρας ομοφυλόφιλης περηφάνιας. Το αίτημα της απελευθέρωσης της ερωτικής επιθυμίας, και τα συναφή αιτήματα της απελευθέρωσης του σώματος και της ταυτότητας φύλου, τα θεωρούσα μέρος του αιτήματος για ανθρώπινα δικαιώματα και δεν αντιλαμβανόμουν πώς μπορεί να υποστηριχθεί ή να διεξαχθεί ένας τέτοιος αγώνας ανεξάρτητα από το συγκείμενο των υπόλοιπων ανθρώπινων δικαιωμάτων και ανεξάρτητα από τη θέση και την προέλευση των ανθρώπων που συμμετέχουν σε ένα τέτοιο κίνημα.
Είχα άδικο. Και για να μιλήσω για αυτό το άδικο, θα διηγηθώ μιαν αληθινή, αν και αποσιωπημένη, ιστορία. Επιφανέστατος έλληνας καλλιτέχνης, που πέθανε πριν δυόμισι χρόνια, σε ηλικία είκοσι περίπου ετών, στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Γερμανών λόγω ομοφυλοφιλίας. Του φόρεσαν, όπως σε δεκάδες χιλιάδες άλλους, το ροζ τρίγωνο και τον στοίβαξαν σε ένα τραίνο με προορισμό ένα από τα στρατόπεδα του θανάτου. Ήταν τυχερός: ανήκε στο 30% των «ροζ τριγώνων» (το χαμηλότερο ποσοστό ανάμεσα στις ομάδες κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης) που επέζησε. Επέστρεψε στην Ελλάδα, ξανάχτισε την καριέρα του, κρύβοντας, βεβαίως, την ομοφυλοφιλία του όσο μπορούσε, και κατάφερε να κατακτήσει τεράστια εμπορική επιτυχία και τεράστια αναγνωρισιμότητα.
Ο άνθρωπος αυτός, που επέζησε του στρατοπέδου συγκέντρωσης, δεν αποκάλυψε ποτέ ότι είχε φορέσει το ροζ τρίγωνο. Φρόντισε σε όλη του τη ζωή να αποκρύψει αυτό το όνειδος. Αντιμετώπισε τη φρίκη μόνος του, ίσως με κάποιους πολύ στενούς φίλους. Και μόνο μετά το θάνατό του, πριν δυόμισι περίπου χρόνια, έγινε γνωστή σε κάπως περισσότερους αυτή η ιστορία. Δεν θέλω να πω ποιος είναι, γιατί δεν
έχει σημασία, και γιατί ο ίδιος προφανώς αγωνίστηκε πολύ και υπέφερε πολύ για να μη μαθευτεί.

Και αυτό ακριβώς είναι το θέμα: επιφανέστατος αναγνωρισμένος καλλιτέχνης, και μάλιστα σε τομέα της τέχνης, όπου οι ρυπαροί εξακολουθούν να διατείνονται ότι «κυριαρχεί το αδελφάτο», επιλέγει να μην αντιμετωπιστεί ως ήρωας, να μην κοινοποιηθεί το μαρτύριό του, ούτε καν όταν φθάνει σε βαθύ γήρας, ούτε καν τον εικοστό πρώτο αιώνα.
Μπορεί να ισχυρισθεί, βεβαίως, κανείς ότι επρόκειτο περί ηλικιωμένου ανθρώπου, φοβισμένου, τραυματισμένου, ο οποίος είχε συνηθίσει να κρύβεται, οι νέοι σήμερα είναι αλλιώς, η περίπτωση δεν είναι χαρακτηριστική, και τα όμοια. Αλλά και σήμερα ακόμη οι περισσότεροι εικοσάρηδες ομοφυλόφιλοι κρύβουν την επιθυμία τους από την οικογένειά τους, και σήμερα ακόμη πολλοί ομοφυλόφιλοι δεν παραδέχονται δημόσια την ερωτική τους προτίμηση, και σήμερα ακόμη οι περισσότεροι εκδηλώνουν τον ερωτισμό τους μόνο ή κυρίως στα περιχαρακωμένα ιντερνετικά σάιτ ερωτικής εκτόνωσης και στα γκέι μπαρ.
Σε συνεντεύξεις για δουλειά, πολλοί ομοφυλόφιλοι υπεκφεύγουμε όταν μας ρωτούν για την οικογενειακή μας κατάσταση· στα γραφεία και στις δημόσιες υπηρεσίες όπου δουλεύουμε, οι περισσότεροι αποφεύγουμε να συζητήσουμε πώς περάσαμε το σαββατοκύριακο· και υπάρχουν ακόμη ομοφυλόφιλοι ποιητές οι οποίοι εντέχνως αποκρύπτουν το φύλο του ανθρώπου στον οποίο απευθύνουν ένα ερωτικό ποίημα, συχνά με καταστροφικά για την ποίηση αποτελέσματα.
Υπάρχουν και ακόμα χειρότερα. Στα νοσοκομεία η ερώτηση περί κοντινότερου συγγενούς ή απαντάται ψευδώς ή δεν γίνεται αποδεκτή η απάντηση: δεν μπορεί να δηλωθεί ως κοντινότερος συγγενής ο άνθρωπός σου, διότι επιθυμείς λάθος φύλο. Και αν νοσήσεις βαριά, τις αποφάσεις για τη ζωή και το θάνατό σου θα τις πάρει κάποιος θεσμικός, μακρινός συγγενής.
Ίσως η εποχή των ροζ τριγώνων και της εξόντωσης των ομοφυλόφιλων έχει περάσει («ίσως» διότι η βία των νεοναζί εγκληματιών της Χρυσής Αυγής έχει, βεβαίως, και τους ομοφυλόφιλους στόχο). Το υπόστρωμα, όμως, είναι σίγουρα εδώ, οι συνθήκες που επιβάλλουν τη σιωπή και την αορατότητα και εκτρέφουν τη νομιμοποίηση της εξόντωσης είναι παρούσες: ξεσπαθώνουν χυδαίοι δημόσιοι διανοούμενοι, απολογητές του νεολιμπεραλισμού, εναντίον της δήθεν συντηρητικοποίησης των γκέι που θέλουν να παντρευτούν· και ξεσπαθώνοντας, και νουθετώντας, εξασφαλίζουν πως όσα νέα ροζ τρίγωνα επιβιώσουν θα εξακολουθήσουν να ντρέπονται.
Γι’ αυτό έχει ακόμη σημασία η περηφάνια. Ως αποτρόπαιο των τεράτων.

---

Εν όψει των Φεστιβάλ Υπερηφάνιας Athens Pride και Thessaloniki Pride, που θα γίνουν στις 8 και στις 14-15 Ιουνίου αντίστοιχα, το UNFOLLOW δημοσιεύει στο blog του σειρά κειμένων για την απελευθέρωση της επιθυμίας.

Επιμέλεια: George Le Nonce