Υπόθεση Γιαϊλά: Απαγωγή ή νέο μοντέλο έκδοσης προσφύγων

Ο Μπουλούτ Γιαϊλά, πολιτικός πρόσφυγας από την Τουρκία, απήχθη στη μέση του δρόμου στα Εξάρχεια και με διαδικασίες «Fast Track» βρέθηκε κρατούμενος στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία της Κωνσταντινούπολης. Η ΕΛΑΣ δηλώνει άγνοια για το περιστατικό, ωστόσο από τα στοιχεία και τις μαρτυρίες φαίνεται να προκύπτει εμπλοκή των ελληνικών υπηρεσιών και μια απευθείας συνεργασία με τις τουρκικές υπηρεσίες. Η δικηγόρος Ιωάννα Κούρτοβικ, που ασχολήθηκε με την υπόθεση, μιλώντας στο tvxs.gr αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για μια άτυπη συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών και την πρώτη περίπτωση ενός νέου μοντέλου άμεσης έκδοσης πολιτικών προσφύγων, με το οποίο παρακάμπτεται κάθε νόμιμη διαδικασία.

Υπενθυμίζεται πως στην τελευταία συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές Μαρτίου, οι Αντώνης Σαμαράς και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν συζητήσει για «κοινή δράση ενάντια στην τρομοκρατία». «Τα αρμόδια υπουργεία των δύο χωρών βρίσκονται σε στενή επαφή. Θα αναλάβουμε κοινά βήματα κατά της τρομοκρατίας», είχε δηλώσει ο Ερντογάν σε σχετική ερώτηση, όπως επεσήμαναν τουρκικά δημοσιεύματα εκείνες τις ημέρες.  

«Υποπτευόμαστε (βάσει των στοιχείων και της αδράνειας της ΕΛΑΣ) πως όλα αυτά έγιναν στο πλαίσιο κάποιας άτυπης συμφωνίας. Μοιάζει με μια ‘Fast Track’ έκδοση. Η Τουρκία έχει μέχρι σήμερα καταθέσει μια σειρά αιτημάτων έκδοσης που έχουν απορριφθεί από τα ελληνική δικαστήρια, καθώς δεν μπορεί να εκδοθεί ένα άτομο που έχει αιτηθεί άσυλο», αναφέρει η Ιωάννα Κούρτοβικ.

Παράλληλα σημειώνει πως μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει ανάλογα περιστατικά στην Ελλάδα. «Στην περίπτωση της απαγωγής των Πακιστανών, αυτοί είχαν αφεθεί στη συνέχεια ελεύθεροι, ενώ στις δύο περιπτώσεις που είχαμε παράδοση ατόμου, του Αμπντουλάχ Οτσαλάν και του Μοχάμεντ Χαμντάν, έγινε μέσω τρίτης χώρας και ποτέ απευθείας. Ο Οτσαλάν μεταφέρθηκε στην Κένυα για να παραδοθεί στη συνέχεια στην Τουρκία, ενώ ο Χαμντάν αρχικά φυλακίστηκε στην Ελλάδα και στη συνέχεια στάλθηκε στην Αίγυπτο, όπου τον περίμεναν οι αμερικανικές υπηρεσίες και έκτοτε βρίσκεται κρατούμενος στις ΗΠΑ. Ο Μπουλούτ Γιαϊλά φαίνεται πως είναι η πρώτη περίπτωση μιας απευθείας παράδοσης», εξηγεί.

Η απαγωγή

Την περασμένη Πέμπτη το βράδυ, περίπου στις 9.30, ο τούρκος πρόσφυγας Μπουλούτ Γιαϊλά επέστρεφε από ένα εστιατόριο στην περιοχή των Εξαρχείων, στέκι μεταναστών. Πενήντα περίπου μέτρα πιο μακριά, στη συμβολή των οδών Σόλωνος και Καποδιστρίου τον περίμενε ένα ακινητοποιημένο αυτοκίνητο. Πέντε άνδρες βγήκαν από το ασημί πεζό, τον χτύπησαν, τον φίμωσαν, τον έβαλαν μέσα στο αυτοκίνητο και αποχώρησαν. Το περιστατικό αντιλήφθηκαν περαστικοί και κάτοικοι της περιοχής, που έσπευσαν στο σημείο. Άμεσα δραστηριοποιήθηκαν οργανώσεις και δικηγόροι σε μια προσπάθεια να εντοπιστεί ο Μπουλούτ Γιαϊλά, ωστόσο δεν συνέβη το ίδιο από τις Αρχές, οι οποίες επίσης ειδοποιήθηκαν.

«Την Πέμπτη το βράδυ ειδοποιηθήκαμε για την απαγωγή. Έχουμε πλέον στα χέρια μας καταθέσεις από αυτόπτες μάρτυρες για το περιστατικό. Εγώ και δύο δικηγόροι από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) ξεκινήσαμε την έρευνα. Επικοινωνήσαμε με διάφορα αστυνομικά τμήματα, ωστόσο όλοι αρνήθηκαν πως ο εν λόγω πρόσφυγας κρατείται. Για πολλοστή φορά ενημερώσαμε την υποδιεύθυνση αλλοδαπών πως ο Μπουλούτ Γιαϊλά έχει αιτηθεί άσυλο και δεν θα πρέπει να απελαθεί», δηλώνει στο tvxs.gr η Ιωάννα Κούρτοβικ.

Μεταξύ άλλων η δικηγόρος επισήμανε την άνεση στις κινήσεις των απαγωγέων, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες, παρά το γεγονός πως το περιστατικό συνέβη στη μέση του δρόμου, ενώ σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, στο σημείο βρέθηκε και ένα περιπολικό το οποίο αποχώρησε. «Δεν ξέρουμε αν είχε σχέση, ούτε αν είδε ή όχι το περιστατικό, ωστόσο η παρουσία του δημιουργεί έναν προβληματισμό».

Αίτημα χορήγησης ασύλου

Το ζήτημα κατάθεσης αιτήματος χορήγησης ασύλου είχε αναλάβει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Σε ανακοίνωσή του σημειώνει πως ο Μπουλούτ Γιαϊλά απευθύνθηκε στο ΕΣΠ ζητώντας την συνδρομή του Συμβουλίου ώστε να τους προστατευτεί, όπως προβλέπεται από διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Όπως είχε πει ο Μπουλούτ Γιαϊλά στα μέλη του ΕΣΠ είχε συλληφθεί, φυλακισθεί και βασανιστεί επανειλημμένως για την πολιτική του δράση στην Τουρκία.

Το ΕΣΠ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στις 20-5-2013 εστάλη, από το ΕΣΠ, τηλεμοιοτυπία (με αριθμό πρωτοκόλου 707 /20-05-2013) στην αρμόδια Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (Πέτρου Ράλλη ), με αίτημα την παραλαβή της αιτήσεως ασύλου του, με την οποία γνωστοποιείτο στις αρχές ότι ο  Bulut Yayla , όπως μας δήλωσε, είναι θύμα βασανιστηρίων. Και πάλι δεν κατάφερε να έχει πρόσβαση για την κατάθεση του αιτήματός του.

Και ενώ παράλληλα το ΕΣΠ προσπαθούσε και με προφορικές παρεμβάσεις προς την Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής, να καταστεί εφικτή η κατάθεση του αιτήματος ασύλου του, ο Bulut Yayla  απήχθη την Πέμπτη το βράδυ της 30ης Μαίου.

Το βράδυ της Πέμπτης 30/5, λίγη ώρα μετά την απαγωγή του, που μας έγινε γνωστή από συμπατριώτες του εξυπηρετούμενους του ΕΣΠ, οι δικηγόροι του, με τηλεφωνική παρέμβαση προς την Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής έθεσαν, εκ νέου, τον κίνδυνο που διατρέχει ο Bulut Yayla, ως θύμα βασανιστηρίων και το συναφές αίτημα ασύλου του και τόνισαν την υποχρέωση της ελληνικής πολιτείας να σταματήσει οιαδήποτε διαδικασία επιστροφής/ επαναπροώθησής του στην Τουρκία.

Το ίδιο επαναλήφθηκε και την επομένη το πρωί (31/5/2013), τόσο με αλλεπάλληλες τηλεφωνικές επικοινωνίες, όσο και με αποστολή και δεύτερης τηλεμοιοτυπίας προς την Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής, με αίτημα την αναγκαία και επείγουσα λήψη μέτρων για την άμεση προστασία του, επισημαίνοντας και πάλι ότι είναι θύμα βασανιστηρίων και ότι  η τυχόν επιστροφή του ή απέλασή του στην Τουρκία συνιστά παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης και του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (βασανιστήρια, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση)».

Στοιχεία για την εμπλοκή της ΕΛΑΣ

Μιλώντας στο tvxs.gr η Ιωάννα Κούρτοβικ σημειώνει πως την επομένη της απαγωγής μαζί με τον Δημήτρη Τσουκαλά (βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ) και άλλους δικηγόρους επισκέφτηκαν την Αστυνομική Διεύθυνση. «Μιλήσαμε με αρμόδια στελέχη της ΓΑΔΑ οι οποίοι δήλωναν άγνοια για το περιστατικό», σημειώνει.

Ωστόσο το μεσημέρι της ίδιας ημέρας μια μαρτυρία δημιουργεί νέα στοιχεία στην υπόθεση. Αυτόπτης μάρτυρας ανέφερε τον τρόπο που έγινε η απαγωγή, αλλά ταυτόχρονα έδωσε και κάποια στοιχεία για το αυτοκίνητο, μεταξύ άλλων και τον αριθμό κυκλοφορίας. Σύμφωνα με την κ. Κούρτοβικ, η ΓΑΔΑ τους πληροφόρησε πως ο εν λόγω αριθμός κυκλοφορίας «ανήκει στους αριθμούς που χρησιμοποιεί η ΕΛΑΣ στα υπηρεσιακά της αυτοκίνητα». «Δεν μας είπαν ότι ανήκει σε κάποιο αυτοκίνητο συγκεκριμένα, αλλά πως είναι ένας από τους αριθμούς που χρησιμοποιούνται», σημειώνει και προσθέτει πως από τη μία η ΕΛΑΣ «επιβεβαιώνει πως ο αριθμός αυτός χρησιμοποιείται, αλλά από την άλλη δεν ομολογεί την εμπλοκή της στο περιστατικό».

Ένα ακόμα στοιχείο που προκαλεί πολλά ερωτηματικά είναι πως η αστυνομία ειδοποιήθηκε άμεσα για την απαγωγή, αλλά δεν υπήρξε καμία κινητοποίηση. Όπως αναφέρει η Ιωάννα Κούρτοβικ από την προκαταρκτική εξέταση επιβεβαιώνεται πως «έχει γίνει τηλεφώνημα στην άμεση δράση, μάλιστα η καταγγελία ήταν επώνυμη, όπου δόθηκε ακόμα και η πινακίδα του αυτοκινήτου». «Η Άμεση Δράση ειδοποιήθηκε το βράδυ της απαγωγής αλλά η ΕΛΑΣ δεν έκανε καμία κίνηση. Μάλιστα αρχικά από την αστυνομία δεν επιβεβαιωνόταν πως υπήρξε καταγγελία, ωστόσο τελικά από τα στοιχεία αποδεικνύεται πως οι αρχές είχαν ενημερωθεί. Ελπίζουμε πως θα μας δοθεί και ο διάλογος για να δούμε τι ακριβώς έχει ειπωθεί».

Επίσης οι αρχές υποστήριζαν αρχικά πως δεν είχαν κανένα στοιχείο για τον Μπουλούτ Γιαϊλά, καθώς ήταν ένας πρόσφυγας από την Τουρκία και δεν τον γνώριζαν. Ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Κούρτοβικ, μετά την ανακοίνωση του ΕΣΠ πως είχε ζητηθεί να οριστεί ημέρα για συνάντηση για να καταθέσει το αίτημα χορήγησης του ασύλου, οι αρχές παραδέχτηκαν πως είχε οριστεί μια ημέρα κατά την οποία όμως ο Γιαϊλά δεν παρουσιάστηκε. «Υποπτευόμαστε λοιπόν πως δεν ήταν εντελώς άγνωστος στην ελληνική αστυνομία», σημειώνει.

Τουρκικές αρχές: Ο Γιαϊλά συνελήφθη «τυχαία στα σύνορα»

Άμεσα ο Μπουλούτ Γιαϊλά βρέθηκε στην αντιτρομοκρατική της Κωνσταντινούπολης, η οποία ειδοποίησε την οικογένειά του και στη συνέχεια τον δικηγόρο του. «Από τον δικηγόρο του μάθαμε πως κατά τη μεταφορά του από τα Εξάρχεια στην Κωνσταντινούπολη, όπως αφηγήθηκε ο ίδιος ο Μπουλούτ Γιαϊλά, ενεπλάκησαν τρεις διαφορετικές ομάδες. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο μεταφέρθηκε φιμωμένος, ενώ η δεύτερη ομάδα του φόρεσε μια κουκούλα και μια νάιλον σακούλα στο κεφάλι, ώστε να μην βλέπει. Αίσθησή του, καθώς δεν μπορούσε να δει, είναι πως δεν τον περάσανε από κάποιο ελεγχόμενο σημείο των συνόρων. Όπως είπε περάσανε πεζοί και μάλιστα ο ίδιος έπεσε και τον έσερναν. Αναφέρει επίσης πως ένιωσε στο κορμί του συρματοπλέγματα. Ίσως να μπορέσουμε να μάθουμε περισσότερα στη συνέχεια», δηλώνει η κ. Κούρτοβικ.

Εντύπωση ωστόσο προκαλεί η έκθεση της τουρκικής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, στην οποία, σύμφωνα με τον δικηγόρο του, αναφέρεται πως ο Μπουλούτ Γιαϊλά συνελήφθη τυχαία, ύστερα από καταγγελία πολιτών, και ενώ περιφερόταν κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Επιπλέον ο Μπουλούτ Γιαϊλά ανέφερε στον δικηγόρο τους πως από τις τρεις ομάδες, η πρώτη μιλούσε Ελληνικά, η δεύτερη Ελληνικά και Τουρκικά και η τρίτη ομάδα Τουρκικά και Αγγλικά.

Άγνωστη δράση και συνηθισμένες κατηγορίες

Ερωτηθείσα αν γνωρίζει ποια ήταν η δράση του Μπουλούτ Γιαϊλά στην Τουρκία που τον μετέτρεψε σε στόχο των υπηρεσιών η Ιωάννα Κούρτοβικ ανέφερε πως μέχρι αυτήν την ώρα «δεν προκύπτει κάποια ιδιαίτερη δράση». «Οι κατηγορίες που του αποδίδονται είναι οι γνωστές και οι συνηθισμένες που αποδίδονται στους πολιτικούς πρόσφυγες από την Τουρκία και όχι κάτι παραπάνω. Δηλαδή πως είναι μέλος οργάνωσης που αποβλέπει στην ανατροπή του πολιτικού και κοινωνικού καθεστώτος στην Τουρκία και επομένως είναι τρομοκράτης».

Σημειώνεται πως ο αντιτρομοκρατικός νόμος της Τουρκίας είναι ασαφώς διατυπωμένος και εύκολα μπορεί να κριθεί κάποιος ως «τρομοκράτης» από τις αρχές. «Συνήθως τους αποδίδεται και κάποια συγκεκριμένη ενέργεια, ωστόσο δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποια σοβαρή ή ιδιαίτερη κατηγορία και αυτό είναι και η δική μας απορία. Δεν δικαιολογείται δηλαδή το περιστατικό από
κάποια δράση του πρόσφυγα, αλλά φαίνεται να αποτελεί περισσότερο ένα μοντέλο» έκδοσης φυγάδων, καταλήγει η κ. Κούρτοβικ.