Ελπίδα για θεραπεία πόνου και εξαρτήσεων

Η αποκάλυψη δύο υποδοχέων οπιοειδών του εγκεφάλου θα οδηγήσει σε νέα φάρμακα

Δύο διαφορετικοί τύποι υποδοχέων οπιοειδών του εγκεφάλου αποτυπώθηκαν με λεπτομέρεια από αμερικανούς ειδικούς ανοίγοντας τον δρόμο για θεραπεία της κατάθλιψης, του πόνου και των εξαρτήσεων

Λονδίνο

Δύο νέες ανακαλύψεις διαφορετικών ομάδων από την Καλιφόρνια – η μία από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Σκριπς στη Λα Χόγια και η δεύτερη από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ - εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη φαρμάκων ενάντια σε διαφορετικά σοβαρά ιατρικά προβλήματα – από την κατάθλιψη και την εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες ως τον χρόνιο πόνο.

Αποκωδικοποίηση δύο υποδοχέων

Οι ερευνητές κατάφεραν να «αποκωδικοποιήσουν» την τρισδιάστατη δομή δύο υποδοχέων οπιοειδών του εγκεφάλου, των πρωτεϊνικών δηλαδή μορίων που εμπλέκονται στον έλεγχο του πόνου και της ευχαρίστησης και τα οποία αποτελούν στόχο οπιούχων ουσιών όπως η μορφίνη, η κωδεΐνη και η ηρωίνη. Όπως αναφέρουν,  η τόσο λεπτομερής αποκάλυψη της δομής των υποδοχέων οπιοειδών αναμένεται να επιταχύνει τις προσπάθειες ανάπτυξης θεραπειών οι οποίες θα ανακουφίζουν από το άγχος και την κατάθλιψη ενώ θα «σβήνουν» επίσης τον χρόνιο πόνο και τις εξαρτήσεις.

Υπάρχουν τέσσερα είδη υποδοχέων οπιοειδών οι οποίοι συνεργάζονται με τρόπους που δεν είναι πλήρως κατανοητοί στους επιστήμονες. Οι δύο εξ αυτών «αποκρυσταλλώθηκαν» από τις δύο ομάδες των αμερικανών ερευνητών, όπως αναφέρουν με δημοσιεύσεις τους στην επιθεώρηση «Nature».

Η ομάδα από το Σκριπς με επικεφαλής τον Ρέι Στίβενς αποκάλυψε τη δομή του υποδοχέα οπιοειδών κ (κ-ΟR) ο οποίος είναι γνωστό ότι αποκρίνεται σε μια από τις πιο ισχυρές παραισθησιογόνες ουσίες, τη σαλβινορίνη Α που προέρχεται από το φυτό Salvia divinorum, και είναι ευρέως γνωστή ως «magic mint». Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη ουσία κάνει «θραύση» το τελευταίο διάστημα μεταξύ των νεαρών, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, όπου ένας στους 20 νεαρούς ενηλίκους αναφέρει ότι έχει κάνει χρήση «magic mint» τον τελευταίο χρόνο.

Ο δεύτερος υποδοχέας οπιοειδών που αναλύθηκε λεπτομερώς από τους ειδικούς του Στάνφορντ ήταν ο μ (μ-OR) ο οποίος εμπλέκεται στον έλεγχο της ευχαρίστησης και της ανακούφισης από τον πόνο προσδενόμενος στους νευροδιαβιβαστές ενδορφινών του οργανισμού. Ο συγκεκριμένος υποδοχέας αποτελεί και τον στόχο των συνθετικών οπιoύχων ουσιών όπως η μορφίνη, η κωδεΐνη και η ηρωΐνη καθώς και του οπίου.

Προς νέα φάρμακα

Ο υποδοχέας κ φαίνεται να «ανεβάζει» τη διάθεση ενώ ο υποδοχέας μ «ρίχνει» τη διάθεση και προκαλεί ψυχεδελικές εμπειρίες.

Πειράματα σε ζώα στο εργαστήριο έχουν δείξει ότι φάρμακα που μπλοκάρουν τη δράση των υποδοχέων οπιοειδών κ μπορούν να αποδειχθούν άκρως χρήσιμα στη θεραπεία των εξαρτήσεων και του πόνου και να μειώσουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.

Παράλληλα η ψυχεδελική επίδραση που φαίνεται να έχει η ενεργοποίηση του υποδοχέα μ αναμένεται να ρίξει φως στην ανθρώπινη αντίληψη και συνείδηση.