Στο σφυρί και τα απόρρητα

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ

Νέο τοπίο στις εν εξελίξει αποκρατικοποιήσεις διαμορφώνει αιφνίδια τροπολογία που κατέθεσε χθες στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, με την οποία υποχρεώνει τις διοικήσεις να ανοίξουν τα πιο βαθιά κιτάπια και να παραδώσουν μέσω του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) στους υποψήφιους επενδυτές το σύνολο των εμπιστευτικών πληροφοριών των υπό αποκρατικοποίηση δημόσιων φορέων και οργανισμών.

Η μονάδα στην Πτολεμαΐδα Η τροπολογία, η οποία κατατέθηκε ως προσθήκη σε νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τα προϊόντα πετρελαίου, αναφέρει στην αιτιολογική της έκθεση ότι: «Καταλαμβάνονται από τη ρύθμιση πληροφορίες που αφορούν τη λειτουργία της εταιρείας, την οικονομική της κατάσταση, τις συμβατικές της υποχρεώσεις και δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών που προστατεύονται ως εμπιστευτικές-απόρρητες βάσει νόμου, κανονιστικής διάταξης, σύμβασης ή πρακτικής».
Τα ερωτήματα
Προβλέπεται μάλιστα ότι «η διάθεση των πληροφοριών που καταλαμβάνεται από τη ρύθμιση θα γίνεται με ηλεκτρονική καταχώριση σε ειδικό διαδικτυακό τόπο (Virtual Data Room VDR), με χρήση ειδικού κωδικού πρόσβασης, και κοινωνοί θα είναι μόνον οι υποψήφιοι που έχουν εγκριθεί από το ΤΑΙΠΕΔ και μόνο στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο πρόγραμμα αποκρατικοποίησης για τη διαμόρφωση της επενδυτικής τους απόφασης».
Προκαλούνται πελώρια ερωτήματα εάν οι προβλέψεις της τροπολογίας είναι ικανές να εξουδετερώσουν φαινόμενα εσωτερικής ενημέρωσης και προνομιακής μεταχείρισης παικτών που έχουν ρίζες διαχρονικής παρουσίας με συμβάσεις έργων και προμηθειών σε υπό κρατικοποίηση
οργανισμούς του Δημοσίου. Επίσης, γεννάται ζήτημα εάν η νέα τροπολογία μπορεί να αξιοποιηθεί από υποψηφίους σε εν εξελίξει διαγωνισμούς, κυρίως στον ενεργειακό τομέα, όπου υπάρχουν πολλές και σημαντικές διακρατικές συμφωνίες.
Επιπλέον, εάν νέα εμπιστευτικά δεδομένα μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες ανατροπές τεχνικών και οικονομικών προσφορών που ήδη έχουν κατατεθεί και να προκαλέσουν νέες συμπληρωματικές προσφορές.
Πάντως, από τις ίδιες τις προβλέψεις της τροπολογίας ανοίγουν θέματα (οικονομικής, πολιτικής και νομικής διαχείρισης των αποκρατικοποιήσεων) τα οποία, σύμφωνα με έγκυρους νομικούς κύκλους και παρατηρητές, έχουν ως εξής:
1 Υπάρχει το ενδεχόμενο οι υποψήφιοι επενδυτές να κάνουν χρήση με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιαδήποτε συγκυρία των απόρρητων και αυστηρά διαβαθμισμένων πληροφοριών, προκαλώντας ζημία στο δημόσιο φορέα ή σε ανταγωνιστές τους τρίτους, που έχουν εμπιστευτικές συμβάσεις και συμφωνίες με τη δημόσια εταιρεία. Σχετικά η τροπολογία αναφέρει ότι: τέτοια ενέργεια «θα επισύρει την ευθύνη των επενδυτών για κάθε ζημιά που προκλήθηκε στους μετόχους των εν λόγω εταιρειών, καθώς και την ενδεχόμενη ποινική ευθύνη των φυσικών προσώπων εκπροσώπων των επενδυτών», παραπέμποντας σε αόριστη αναζήτηση ευθυνών στο μέλλον.
2 Γίνεται προσπάθεια προκαταβολικής κάλυψης τόσο του ΤΑΙΠΕΔ όσο και των διοικήσεων των φορέων που θα υποχρεωθούν να δώσουν στους επενδυτές τις απόρρητες πληροφορίες. Αναφέρεται σχετικά στην τροπολογία ότι «η παρούσα διάταξη δεν γεννά αστική ή διοικητική ευθύνη για αυτούς, αφήνοντας όμως ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο να είναι εκτεθειμένοι σε ποινικές ευθύνες, όπως παρατηρούν οι νομικοί.
Οι εισηγμένες
3 Η νέα ρύθμιση αναφέρεται ότι «τελεί υπό την επιφύλαξη εφαρμογής των διατάξεων του Ν. 3340/2005». Δηλαδή του νόμου που αφορά την προστασία της κεφαλαιαγοράς από πράξεις προσώπων που κατέχουν προνομιακές πληροφορίες και πράξεις χειραγώγησης της αγοράς. Προκύπτει, λοιπόν, το ερώτημα πώς οι διοικήσεις των υπό αποκρατικοποίηση φορέων, κυρίως των ΔΕΚΟ, οι οποίες είναι σχεδόν στο σύνολό τους εταιρείες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, αφενός θα υποχρεωθούν να δώσουν σε υποψήφιους επενδυτές τις απόρρητες πληροφορίες, αφετέρου θα είναι σε θέση να εγγυηθούν την εφαρμογή του νόμου, ώστε να μη χρησιμοποιηθεί η εμπιστευτική πληροφόρηση για χρηματιστηριακά και άλλα κερδοσκοπικά παιχνίδια.
Αξιοσημείωτο είναι, τέλος, ότι από κύκλους του αναπληρωτή υπουργού ΠΕΚΑ, Σ. Καλαφάτη, του μοναδικού κυβερνητικού στελέχους που συνυπογράφει με τον κ. Στουρνάρα, έγινε γνωστό ότι αυτό συνέβη λόγω αρμοδιότητας επί του νομοσχεδίου στο οποίο κατατέθηκε ως προσθήκη η επίμαχη τροπολογία.

* ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΦΑΚΗ

Προβληματική η τροπολογία

Η Ιωάννα Κουφάκη, δικηγόρος, δρ Νομικής, με δήλωσή της προς την «Ε» για την επίμαχη τροπολογία επισημαίνει:

«Η διάθεση των απόρρητων πληροφοριών προς κάθε τρίτο υποψήφιο επενδυτή με μόνη αιτιολογία αυτή της μεγιστοποίησης του τιμήματος της μελλοντικής συναλλαγής προς όφελος της ελληνικής οικονομίας, δεν αποτελεί νόμιμο λόγο για παρεκκλίσεις από τους κανόνες της προστασίας του απορρήτου. Σε κάθε περίπτωση δε , η συγκεκριμένη διάταξη, όπως έχει προταθεί, δεν διασφαλίζει τη μη περαιτέρω αξιοποίηση των εν λόγω απόρρητων πληροφοριών από κάθε τρίτο που μπορεί να εμφανίζεται ενώπιον του ΤΑΙΠΕΔ με τον "μανδύα" του υποψήφιου επενδυτή. Η έλλειψη μάλιστα ρητής αναφοράς στην επιβολή κυρώσεων -αστικών και ποινικών- σε βάρος των "τρίτων" που θα αξιοποιήσουν τα παρεχόμενα απόρρητα στοιχεία για σκοπό διάφορο από αυτόν για τον οποίο θα τους χορηγηθούν, καθιστά τη διάταξη ακόμη περισσότερο προβληματική.
Αντίθετα, η ρητή απαλλαγή από κάθε αστική και διοικητική ευθύνη του ΤΑΙΠΕΔ
και των μελών των διοικήσεων των υπό αποκρατικοποίηση οργανισμών που θα χορηγούν τα απόρρητα στοιχεία, σκοπό έχει να κάμψει τυχόν αρνήσεις των διοικήσεων, χωρίς όμως και να τους απαλλάσσει τελικά και από τυχόν ποινικές ευθύνες που μπορεί να προκύψουν, για τις οποίες δεν γίνεται καμία απολύτως μνεία στην προτεινόμενη διάταξη».
* δικηγόρος