Δικαίωση του Δημοσίου για εκτάσεις - φιλέτα στο Αιγαίο

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

«Φρένο» σε διεκδικήσεις και αξιοποιήσεις ακινήτων από ιδιώτες σε περιοχές - φιλέτα, κυρίως στα νησιά του Αιγαίου (αλλά και στην ενδοχώρα), βάζει η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου υπερασπιζόμενη τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου.

Εκταση 91,5 στρεμμάτων στην Καλντέρα της Σαντορίνης διεκδικούσαν ιδιώτες που εμφανίζονταν ως ιδιοκτήτες

Με μία ιστορικής σημασίας απόφαση που ερμηνεύει Συνθήκες και Πρωτόκολλα που υπέγραψε η Ελλάδα αμέσως μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους, η Ολομέλεια ΑΠ θεωρεί ότι δεν μπορεί να ανήκουν σε ιδιώτες, αλλά μόνο στο Δημόσιο μεγάλες εκτάσεις που αφορούν αιγιαλούς, δάση, κοινόχρηστους χώρους, βοσκές, γκρεμνά ή άλλου είδους εκτάσεις που λόγω της μορφής τους δεν ήταν δυνατό να εξουσιάζονται από κανένα πρόσωπο.
Ο ΑΠ ανέτρεψε το σκεπτικό άλλων δικαστηρίων που είχαν δικαιώσει ιδιώτες οι οποίοι υποστήριζαν ότι το Δημόσιο δεν απέκτησε ουδέποτε κυριότητα στα νησιά του Αιγαίου (στις Κυκλάδες αλλά και σε περιοχές της ενδοχώρας).
Κι αυτό γιατί κατά την άποψή τους τα νησιωτικά ακίνητα δεν πέρασαν ποτέ στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, αφού πριν από την Επανάσταση του 1821 δεν εξουσιάζονταν από τον Σουλτάνο, ούτε τα κατείχαν Οθωμανοί ιδιώτες και συνεπώς ανήκουν σε Ελληνες ιδιώτες και όχι στο κράτος.
Ομως η Ολομέλεια ΑΠ, σταματώντας ουσιαστικά ένα κύμα αγωγών και διεκδικήσεων που βρίσκεται σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές της χώρας, δέχθηκε ότι οι ιδιώτες μπορούν να διεκδικούν μόνο τις εκτάσεις που ήταν «ιδιωτικές γαίες καθαράς ιδιοκτησίας», που δεν καταλήφθηκαν «με δικαίωμα πολέμου». Αντίθετα, το ελληνικό κράτος απέκτησε την κυριότητα όλων των άλλων εκτάσεων που αφορούν δάση, αιγιαλούς, κοινόχρηστα, βοσκές κ.λπ. και εκτάσεις που δεν μπορούσαν να εξουσιαστούν από κανέναν.
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, που παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια ως «μείζονος ενδιαφέροντος και σπουδαιότητας», το Δημόσιο δικαιώθηκε στη 10ετή αντιδικία του σε βάρος νομικών και φυσικών προσώπων που εμφανίζονταν ως ιδιοκτήτες έκτασης 91,5 στρεμμάτων στην Καλντέρα της Σαντορίνης.
Το Δημόσιο αντέδρασε μόλις εντόπισε σε παράλιο τμήμα την ανέγερση οικοδομών και τοιχίων, τη φύτευση δενδρυλλίων.
Η Ολομέλεια ΑΠ δέχθηκε ότι πράγματι δεν μπορούσε να υπάρξει ιδιοκτησία ιδιωτών στον αιγιαλό αλλά και στα γκρεμνά, καθώς στις επικλινείς και απότομες επιφάνειες ήταν αδύνατη οποιαδήποτε αγροτική εκμετάλλευση και εξόρυξη θηραϊκής γης, ενώ επισήμανε ότι η Καλντέρα αποτελεί παγκόσμιο μνημείο μοναδικού φυσικού κάλλους και ωραιότητας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ