Οι Ανήθικοι Βάρβαροι

Οικονομικές Αντιλογίες»

Εδώ και κάποιο καιρό έχουν πάλι αρχίσει να κυκλοφορούν, κυρίως στο εξωτερικό, διάφορες σκέψεις οικονομολόγων και εκπροσώπων κέντρων εξουσίας για τις προοπτικές του Ελληνικού προγράμματος. Ουσιαστικά θέτουν θέμα για μία νέα απαιτούμενη περαιτέρω εσωτερική υποτίμηση. Μάλιστα κυκλοφορεί ένα ποσοστό που κυμαίνεται γύρω στο 25%!
Η αρχική θεωρητική τους βάση βασίζεται στο επιχείρημα ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί η δυνατότητα της Ελλάδος να αποπληρώσει το Καθαρό Εξωτερικό της Χρέος (όχι μόνο το δημόσιο). Συνεπώς πρέπει να δημιουργηθεί ένα πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών πληρωμών, χωρίς όμως να βοηθιέται από τις αυτόνομες εισαγωγές κεφαλαίου. Γι’ αυτό και θα πρέπει να βελτιωθεί η συνολική ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας. Συγχρόνως, βέβαια, θα πρέπει να δημιουργηθεί θετικό δημoσιονομικό ισοζύγιο έτσι ώστε να είναι σε θέση η Ελληνική οικονομία να αποπληρώνει τις δημόσιες υποχρεώσεις της.
Με βάση το σκεπτικό αυτό επαναδραστηριοποιούνται αυτοί που δημιουργούν το κατάλληλο σχετικό κλίμα, μέσα και έξω στην Ελλάδα, για να προετοιμάσουν την κοινή γνώμη για την προοπτική αυτή. Η έκθεση του ΔΝΤ βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτήν την τροχιά.

Βεβαίως υπάρχει και μία Ελληνική άποψη που βάζει στο τραπέζι την εκδοχή της μείωσης του Ελληνικού χρέους προς τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς ως κρίσιμο στόχο της οικονομικής πολιτικής για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Σε αντάλλαγμα προφανώς βλέπουν τη συνέχιση της εφαρμογής μίας νέας φάσης του προγράμματος προσαρμογής.
Ελπίζω να έχει γίνει πλέον κατανοητό ότι εάν το 2013 είχαμε +4,3% ανάπτυξη αντί -4,3%, όλοι οι παραπάνω στόχοι θα εξυπηρετούντο και με το παραπάνω. Επειδή όμως έχουμε ύφεση θα πρέπει να «τιμωρηθούμε» με περισσότερα περιοριστικά μέσα έστω και με την υπόσχεση ότι θα είναι τα τελευταία (ή τέλος πάντων κάποια από τα τελευταία).
Έχουν δίκιο στην επιχειρηματολογία τους οι αντισυμβαλλόμενοι πιστωτές μας;
Η απάντησή μου θα έχει ηθική αφετηρία. Θα έχει δηλαδή αναφορά στο μέτρο. Κατά τον Αριστοτέλη η ύπαρξη του μέτρου είναι ένδειξη της ύπαρξης ηθικής. Στην εφαρμογή λοιπόν του προγράμματος αυτού, το μέτρο (και η ηθική μαζί του) χάθηκε.
Χάθηκε όταν υπογραφόταν το κείμενο του Πρώτου Μνημονίου. Διότι καλώς ενταχθήκαμε στο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα όμως που ενταχθήκαμε δεν είχε μέτρο (ηθική). Χάθηκε το μέτρο όταν το πρόγραμμα έθεσε στόχους για να πραγματοποιηθούν σε χρόνους που ουδέποτε έχουν υλοποιηθεί από οποιαδήποτε άλλη κοινωνία. Χάθηκε όταν έγιναν άθελα ή σκόπιμα τεράστια (σε κοινωνικούς όρους) λάθη και ουδέποτε μπήκε κανείς στη λογική να αναλάβει την ευθύνη τους ή έστω να τα διορθώσει. Χάθηκε όταν ετέθη θέμα διακοπής του προγράμματος εάν δε συμφωνούντο εργασιακές ανατροπές (παρόλο που είχε καταρρεύσει η αγορά εργασίας), ενώ κανενός δεν ίδρωνε το αφτί όταν δεν ανακεφαλαιοποιούντο οι τράπεζες γρηγορότερα. Χάθηκε όταν οι μισθοί καταρρέουν, αλλά οι τιμές των αγαθών δε συγκινούνται.
Νομίζω λοιπόν ότι δεν υπάρχει στην πολιτική αυτή μέτρο.
Αντί λοιπόν να σκεφτόμαστε για μία νέα μείωση χρέους ας σχεδιάσουμε προσεκτικότερα την Έξοδο από το Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και όλα θα πάνε καλύτερα.
Εάν βέβαια θέλουμε να ζήσουμε χωρίς Καβαφικούς Βαρβάρους (Απειλή και Λύτρωση).

Υ.Γ. Για τη μεταγραφή του τίτλου: «Οι Ανήθικοι Βάρβαροι» = «Οι Αντισυμβαλλόμενοι Πιστωτές που δεν έχουν Μέτρο στις Απαιτήσεις τους».

Π.Ε. Πετράκης
Καθηγητής