Ενας γνήσιος αριστερός του μυαλού και της καρδιάς

ΜΕ ΓΟΝΕΙΣ ΕΑΜΙΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΚΚΕ

Βγήκε από πολύ νωρίς στη βιοπάλη αναζητώντας το μεροκάματο, τραγούδησε τους αγώνες, τις αγωνίες και τα βάσανα του λαού και παρέμεινε μέχρι τέλους πιστός στο κόμμα, παρά τις πολλές διαφωνίες και επιφυλάξεις που είχε

«Ποτέ δεν θα σου πω αντίο», φώναζε ο Τάκης Μουσαφίρης, αποχαιρετώντας τον φίλο του. Και ο Δημήτρης τραγουδούσε: «Μην το πεις, μην το πεις το αντίο, άλλο πλοίο για μένα δεν έχει και μπορεί να φανεί σαν αστείο, μα σαν φεύγεις εσύ όλο βρέχει».

Βαμμένος κόκκινος από τη μέρα που γεννήθηκε, πιστός αριστερός ακόμη και μέσα στους λάθος δρόμους που έπαιρνε κατά καιρούς το ΚΚΕ, βαθιά λαϊκός άνθρωπος, φανατικός οπαδός του Ολυμπιακού και μια αξέχαστη φωνή που τρύπωνε στις ψυχές των Ελλήνων. Αυτός ήταν ο Δημήτρης Μητροπάνος, που έφυγε Απρίλη, λίγο πριν προλάβει να δει την άνοιξη της Αριστεράς, έτσι όπως αυτή προοιωνίζεται στις τελευταίες πριν από τις εκλογές πολιτικές αναλύσεις. Φίλοι του, όπως η γενική γραμματέας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, ο Σπύρος Χαλβατζής, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης από τον ΣΥΡΙΖΑ, η νεολαία της ΚΝΕ και πολλοί άνθρωποι δικοί του, δηλώνουν ξεκάθαρα πως ο Μητροπάνος ήταν πάντοτε του λιμανιού και ποτέ του σαλονιού!

Η εθνική μοναξιά γίνεται τώρα αφόρητη, λένε με ένα στόμα όλοι αυτοί που τον αγάπησαν και σκόρπισαν χιλιάδες κόκκινα τριαντάφυλλα στο τελευταίο του ταξίδι. Για εκείνον η Ελλάδα ήταν αυτά που τραγούδησε:

«Ελλάδα Βέμπο μου και Μέριλιν Μονρόε, Ελλάδα Ελύτη μου και Εντγκαρ Αλαν Πόε, Ελλάδα μάγισσα, παρθένα και τροτέζα μου, Ελλάδα Τούμπα, Αλκαζάρ και Καλογρέζα μου».

Σκληρή η εφηβεία

Ο Δημήτρης Μητροπάνος με την «εθνική ομάδα» του ελληνικού τραγουδιού.

Η φιλοσοφία της ζωής του, από το ξεκίνημά της ακόμα όταν δούλευε εργατάκι στα ξυλουργεία των Τρικάλων, μέχρι την εφηβεία, που διαπίστωσε ότι ο πατέρας του ζούσε κυνηγημένος στη Ρουμανία, χτίστηκε πάνω σε λαϊκές βάσεις. Οι γονείς του ήταν ΕΑΜίτες, που διώχθηκαν σκληρά από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ: «Ο Δημήτρης Μητροπάνος αναγκάστηκε να βγει πολύ νωρίς στη βιοπάλη αναζητώντας το μεροκάματο. Εχοντας αυτά τα βιώματα τραγούδησε τις αγωνίες, τους αγώνες και τα βάσανα του λαού και κέρδισε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. Με τη δωρική του φωνή και την ξεχωριστή του ερμηνεία πλούτισε το λαϊκό τραγούδι. Ο Δημήτρης Μητροπάνος στάθηκε δίπλα στο ΚΚΕ, παρά τις όποιες διαφωνίες ή επιφυλάξεις είχε».

Η σκληρή οικογενειακή ζωή και η απουσία του πατέρα διαμόρφωσε πλήρως τον αριστερό χαρακτήρα του μεγάλου βάρδου της μουσικής. Συμμετείχε στους λαϊκούς αγώνες, αλλά όχι μέσα από τα μεγάφωνα που παίζουν πάντα τα «αγωνιστικά του τραγούδια», όπως πολλοί νομίζουν. Ηταν ο ίδιος, με τη φυσική του παρουσία, που κατέβαινε στις μεγάλες πορείες των εργαζόμενων, βρέθηκε στην πλατεία την εποχή των Αγανακτισμένων, ενώ πολλοί αριστεροί φέρνουν στο μυαλό του την εικόνα του Δημήτρη Μητροπάνου στα φεστιβάλ της ΚΝΕ.

Ο Σολωμός Σολωμού «πέφτει» με το τσιγάρο στο στόμα για την πατρίδα του.

Την τελευταία του αυτή ματιά στη ζωή τραγούδησε ο Δημήτρης Μητροπάνος.

Στεκόταν πάντα στη σκιά των κόκκινων πανό, βλέποντας τη νεολαία να προσπαθεί να βάλει βάσεις... αλλαγών.

«Ηταν αγωνιστής με το κεφάλι ψηλά πάντα. Κοντά μας στα φεστιβάλ της ΚΝΕ. Ανεξάρτητα από την κριτική που κατά καιρούς έκανε στην Αριστερά, δεν έπαψε να βρίσκεται στο πλάι μας. Ενας λεβέντης ήταν ο Δημήτρης», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Σπύρος Χαλβατζής.

Τώρα έγιναν δέκα κόμματα
«ΚΚΕ είμαι, αλλά δεν έχει προτάσεις», συνήθιζε να λέει στις τελευταίες του συνεντεύξεις ο Δημήτρης Μητροπάνος, κάθε φορά που τον ρωτούσαν για τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Ιδιαίτερα επικριτικός είχε γίνει τα δύο τελευταία χρόνια του Μνημονίου, που θεωρούσε ότι το ΚΚΕ με τον ΣΥΡΙΖΑ είχαν... πεδίον δόξης λαμπρόν και δεν το εκμεταλλεύονταν σωστά:

«Τον Μητροπάνο, όποιος τον έχει ακούσει να τραγουδάει, δεν τον ξεχνάει ποτέ. Eκτός όμως από μεγάλος καλλιτέχνης, ήταν κι ένας ιδιοφυής και ξεχωριστός αριστερός».

Παν. Λαφαζάνης

«Ποια είναι σήμερα η Αριστερά; Είναι το ΚΚΕ που έχει έναν δρόμο δικό του, είναι ο Τσίπρας που τον πήραν, τον έβαλαν κι επειδή έπιασε 18% αρχίσανε και του τραβάγανε το χαλί οι ίδιοι που τον βγάλανε; ΚΚΕ είμαι εγώ, δεν έχω καμία σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αυτά βλέπω. Τώρα έχουν γίνει δέκα κόμματα. Πώς να μαζευτούν όλοι αυτοί; Πότε μαζεύτηκαν; Μαζεύονται τη μια μέρα και την άλλη είναι σκορποχώρι. Το ΚΚΕ σου λέει «είμαι εδώ κι έχω αυτή τη στάση». Με γεια του με χαρά του, τι να κάνουμε; Εγώ είμαι 64 ετών. Δεν έχω επιλογές. Δεν βλέπω κάτι άλλο που να πηγαίνει, κάτι να γίνεται. Εχεις ένα ΚΚΕ στον κόσμο του. Δηλαδή, ποια καλύτερη εποχή θα έπρεπε να περιμένει το ΚΚΕ για να έχει 20% για πλάκα;

Ολοι δουλεύουν για το ΚΚΕ και το κόμμα φοβάται μην πάει πάνω από 8% γιατί θα υπάρχει πρόβλημα. Πάνω από 8% πρέπει να έχεις ιδέες, προτάσεις... δεν θα μείνεις στο να λες «η πλουτοκρατία και η πλουτοκρατία». Ελεος, ήμουν με κοντά παντελονάκια και κοντεύω να δω τα ραδίκια ανάποδα. Αυτή είναι η πλουτοκρατία. Εσύ τι κάνεις;».

«Ηταν αγωνι­στής με το κεφάλι ψηλά πάντα. Ανεξάρτητα από την κριτική που κατά καιρούς έκανε στην Αριστερά, δεν έπαψε να βρίσκεται στο πλάι μας. Ενας λεβέντης ήταν ο Δημήτρης».

Σπ. Χαλβατζής

Οι φίλοι του για τον καλλιτέχνη
Δεν μπορούσε να ακούει τα ψέματα των πολιτικών

Οι φίλοι του περιγράφουν έναν πολιτικοποιημένο καλλιτέχνη, που ήξερε καλά να πλέκει τη ζωή και τα βάσανά της με τον έρωτα και τους αγώνες του λαού. Ομως η πολιτική από τα μέσα δεν του ταίριαζε γιατί, όπως υποστήριζε κάποτε, δεν θα μπορούσε να λέει ψέματα, κι οι πολιτικοί λένε.

Μεγάλο μέρος της δισκογραφίας του είναι αφιερωμένο σε γεγονότα και στιγμές της ελληνικής ιστορίας, όπως το τραγούδι τα είδε. Μπορεί να πει κανείς ότι το πολιτικό τραγούδι υπερτερεί του ερωτικού Μητροπάνου, που υπήρξε επίσης θησαυρός.

Η συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη πρόσθεσε πολύτιμο υλικό σε αυτή τη δύσκολη διαδρομή της τέχνης μέσα στην πολιτική. Το πάθος της φωνής του Δημήτρη Μητροπάνου μπορεί και θα μπορεί πάντα να διατρέχει τις φλέβες όλων αυτών που κατεβαίνουν στον δρόμο διεκδικώντας. Για την 21η Απριλίου και τη δικτατορία τραγούδησε Θάνο Μικρούτσικο σε στίχους Λάκη Λαζόπουλου:

«Απ' τη δικτατορία του προφανούς, ως τη δικτατορία του αφανούς,
περάσανε τριάντα χρόνια.
Απρίλης του εξήντα επτά
και τα παντζούρια της κλειστά έχει η Ελλάδα,
Απρίλης του ενενήντα εφτά, τι κι αν παντζούρια ανοιχτά,
κανένας έξω δεν κοιτάει,
μέσα απ' την τηλεόραση
ο Ελλην προχωράει».

«Ηταν φίλος μου και τον αγαπούσα. Τον θαύμαζα από την περίοδο του Τάκη Μουσαφίρη και του Παπαβασιλείου, των δύο μεγάλων αυτών συνθετών. Τον Μητροπάνο, όποιος τον έχει ακούσει να τραγουδάει, δεν τον ξεχνάει ποτέ. Είναι αδύνατον να ξεχάσεις τη φωνή του.

Προσωπικά, μου άρεσε πάντα ο στίχος: -...τι το θες το κουταλάκι, να μου δώσεις το φαρμάκι. Τι το δίνεις στάλα στάλα, κι έχω βάσανα μεγάλα. Αυτός ο στίχος που κάποιοι κάποτε κορόιδευαν, είναι στίχος του Ελιοτ. Εκτός όμως από μεγάλος καλλιτέχνης, ήταν κι ένας ιδιοφυής και ξεχωριστός αριστερός», λέει ο κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης.

«Ο Μητροπάνος πίστευε βαθιά στην Αριστερά. Οι ιδέες του, ο τρόπος ζωής του κι οι καταβολές του το μαρτυρούσαν. Ηταν όμως πολύ ρεαλιστής στο να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να τις αντιμετωπίζει με αυτόν τον τρόπο», δηλώνει ο κ. Δημήτρης Σταμάτης, υποψήφιος βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας και στενός φίλος του Δημήτρη Μητροπάνου.

Ο ερωτικός
Οι ερμηνείες του έσπαγαν καρδιές

Εάν ο πολιτικοποιημένος, αριστερός Μητροπάνος συγκίνησε χιλιάδες συντρόφους και συναγωνιστές του, ο ερωτικός Μητροπάνος έκανε εκατομμύρια κόσμου να παραληρούν και μόνο που έβγαιναν οι πρώτες του νότες. Κατάφερνε να μπαίνει στις καρδιές των ανθρώπων, αλλάζοντάς τους κάθε φορά το συναίσθημα.

«Αλίμονο σ' αυτούς που δεν αγάπησαν...
αλίμονο σ' αυτούς που δεν δακρύσανε.
Ζωή την ομορφιά σου, δεν γνωρίσανε»,

τραγούδησε στη δεκαετία του '60 ο Δημήτρης Μητροπάνος καίγοντας τις ερωτευμένες καρδιές!

Ο αποχαιρετισμός
Στη μεγάλη του διαδρομή στο ερωτικό τραγούδι υποκλίνονται όλοι οι σπουδαίοι του είδους Ελληνες καλλιτέχνες. Ο Γιάννης Πάριος, η Μαρινέλλα, η Αλκηστις Πρωτοψάλτη, η Πέγκυ Ζήνα κι ο Πασχάλης Τερζής αποχαιρέτησαν την περασμένη Πέμπτη τον φίλο τους, που ήθελε να φύγει χωρίς να υποφέρει.

Κι ο Θεός του έκανε αυτό το τελευταίο χατίρι.

Λίγο πριν δύσει ο ήλιος εκείνο το απόγευμα στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, το αεράκι που φυσούσε έφερνε τις φωνές αγνώστων που τραγουδούσαν στο στερνό αντίο:

«Σβήσε το φεγγάρι,
σβήσε μου τα μάτια,
σβήσε μου τις λέξεις
να μη σε φωνάξω πίσω.
Σβήσε το φεγγάρι,
σπάσ' το σε κομμάτια
να μη δω που φεύγεις,
να μη σε ξαναγαπήσω.
Σβήσε το φεγγάρι».

Το τραγούδι του Σολωμού
Εκλαψε για το παλικάρι που εκτέλεσαν οι Τούρκοι

Το νεαρό αγόρι που κρεμάστηκε στον ιστό της τουρκικής σημαίας χωρίς φόβο, με ένα τσιγάρο στο στόμα, έκανε τον Δημήτρη Μητροπάνο να κλάψει. Ηταν εκείνη η στιγμή που ο στιχουργός Αλκης Αλκαίος κι ο συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος, σε μια μοναδική συνάντηση, έγραψαν το υπέροχο ζεϊμπέκικο αφιέρωμα στον Κύπριο Σολωμό Σολωμού, «Πάντα γελαστοί».

Οι στίχοι περιγράφουν λυρικά την ημέρα της κηδείας του Tάσου Iσαάκ, στις 14 Αυγούστου 1996, όπου μια ομάδα «Γκρίζων Λύκων» σκότωσε τον Σολωμό Σολωμού. Ο Κύπριος αγωνιστής προσπάθησε ν΄ ανέβει σε έναν ιστό για να κατεβάσει την τουρκική σημαία.

Ο Δημήτρης Μητροπάνος, χάρη στη φωνή και την ερμηνεία του, έκανε αιώνια αυτή τη στιγμή, που ο ήρωας Σολωμός πέφτει για την πατρίδα του:

«Της νύχτας οι αμαρτωλοί και της αυγής οι μόνοι
θέλουν βαρύ ζεϊμπέκικο και νευρικό τιμόνι
σε τόπους τριγυρίζουνε σβησμένους απ' το χάρτη
για μια σταγόνα ουρανό για μιαν αγάπη σκάρτη
Οσοι με το Χάρο γίναν φίλοι με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι
πάντα γελαστοί, πάντα γελαστοί και γελασμένοι».

ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ
bibian@pegasus.gr