Μια φορά κι έναν καιρό… άκουσα κι εγώ για πρώτη φορά το παραμύθι με τα Τρία Γουρουνάκια και τον Μεγάλο Κακό Λύκο. Τότε, οι εφημερίδες της Αθήνας ήταν ακόμη μονοψήφιες σε αριθμό, η τηλεόραση κρατική και ασπρόμαυρη, η “multimedia” εκδοχή του παραμυθιού της εποχής… το βινύλιο και οι έννοιες του Web 2.0 ή του Semantic Web ενδεχομένως να ξεπερνούσαν ακόμη και τη φαντασία του σεναριογράφου του Star Trek!
Η “The Guardian” λάνσαρε το νέο της τηλεοπτικό σποτ στις 29 Φεβρουαρίου του 2012, ένα σποτ το οποίο αποτελεί μέρος μιας μεγάλης διαφημιστικής καμπάνιας που έχει στόχο την επανατοποθέτηση του βρετανικού ομίλου στη ραγδαία μεταβαλλόμενη αγορά των media, διεθνώς. Το σποτ έρχεται περίπου 9 μήνες μετά την απόφαση του ομίλου να αναθεωρήσει τη στρατηγική του, θέτοντας σε προτεραιότητα τα ψηφιακά μέσα (digital-first-strategy) και 26 χρόνια μετά την τελευταία τηλεοπτική διαφήμιση “Points of View” της “Guardian” το 1986.
Το σενάριο
Το διάρκειας 2 λεπτών σποτ παρουσιάζει μια σύγχρονη εκδοχή της ιστορίας του παραμυθιού και τον τρόπο με τον οποίο θα κάλυπτε σήμερα η “Guardian” τα γεγονότα στην έντυπη και τις online εκδόσεις της.
Το σποτ, με στοιχεία δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ και φιλμ νουάρ, ξεκινά με την είδηση του θανάτου του Κακού Λύκου, που παρουσιάζεται ως δολοφονία, και τη σύλληψη των Τριών Γουρουνιών στο χτισμένο από τούβλα σπίτι που έχει απομείνει όρθιο. Καθώς η είδηση γίνεται γνωστή, ανοίγει ο πυρετώδης «24/7» κύκλος της ροής της πληροφορίας μέσα από τις διάφορες πλατφόρμες ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, με δημοσιογράφους και πολίτες να ερευνούν, να «φωτίζουν», να αναλύουν τις πτυχές της είδησης, να αλληλεπιδρούν και να διατυπώνουν απόψεις.
Καθώς, όμως, η online κοινότητα υπερασπίζεται με πάθος την αθωότητα των τριών συλληφθέντων ηρώων, έρχεται η ανατροπή, όταν μέσα από μαρτυρίες και
ντοκουμέντα χρηστών αποκαλύπτεται ότι ο Κακός Λύκος -ο οποίος υποφέρει από άσθμα και δεν θα μπορούσε να αποτελεί απειλή- είναι το θύμα. Όπως προκύπτει, τα Τρία Γουρουνάκια, έχοντας ως θηλιά στο λαιμό τους τα ενυπόθηκα στεγαστικά τους δάνεια, έχουν διαπράξει ασφαλιστική απάτη και έχουν καταστρέψει από μόνα τους το αχυρένιο και το ξύλινο σπίτι τους, παγιδεύοντας και σκοτώνοντας τον Λύκο για να καλύψουν τα ίχνη τους.
Τελικά, η εξέλιξη της ιστορίας πυροδοτεί την οργή του λαού και γίνεται αφορμή για δυναμικές διαδηλώσεις κατά της πολιτικής των τραπεζών που, με τις διαστάσεις που λαμβάνουν, οδηγούν σε μεταρρυθμιστικές κινήσεις στο τραπεζικό σύστημα.
Η σημειωτική
Εκτός από το ομολογουμένως πρωτότυπο και ανατρεπτικό σενάριο της διαφήμισης, αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η συμβολική χρήση στοιχείων της ιστορίας. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι βλέποντας κανείς το σποτ ξανά και ξανά, ανακαλύπτει και αποκωδικοποιεί συνεχώς νέα μηνύματα.
Η διαφήμιση θίγει θέματα που αφορούν ευρύτερα στο δικαίωμα στην περιουσία, ωστόσο με την ανατροπή προκύπτουν σαφείς αναφορές στην εκδήλωση της «φούσκας» στην αγορά κατοικίας των ΗΠΑ και της κρίσης των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου, που θεωρείται από πολλούς ως η απαρχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ακόμη και οι ήρωες της ιστορίας, τα τρία γουρουνάκια -PIGS- παραπέμπουν στο ακρωνύμιο των χωρών του ευρωπαϊκού νότου που μαστίζονται σήμερα από την κρίση (Πορτογαλία, Ιταλία -αρχικά Ιρλανδία- Ελλάδα και Ισπανία). Κι εδώ θα άνοιγε ένας αντίστοιχος κύκλος συζήτησης για το μέγεθος της ευθύνης των P.I.G.S., που με πρώτη τη χώρα μας μπορεί να έχουν διαπράξει ατοπήματα με «οικονομικά κίνητρα» -όπως οι ήρωες της ιστορίας- ο αντίλογος, ωστόσο, είναι ισχυρός σχετικά με το εάν εκεί βρίσκεται η πραγματική αιτία της κρίσης.
Επίσης, οι διαδηλώσεις οργής παραπέμπουν αδιαμφισβήτητα τόσο στις κινητοποιήσεις των Αγανακτισμένων ανά τον κόσμο, όσο και στο κίνημα “Occupy Wall Street” στις ΗΠΑ, στη διοργάνωση των οποίων τα Social Media έχουν παίξει κομβικό ρόλο.
Σε μια κοινωνική προσέγγιση, κάποιος θα παρατηρούσε ότι τα Τρία Γουρουνάκια αντιπροσωπεύουν τη χαμηλή και μεσαία τάξη, ενώ ο Μεγάλος Κακός Λύκος παραπέμπει ενδυματολογικά σε έναν εκπρόσωπο των τραπεζών, ένα… golden boy.
Από δημοσιογραφικής σκοπιάς, θίγονται θέματα που αφορούν στον ρόλο των ΜΜΕ, καθώς και στις προκλήσεις για τα παραδοσιακά Μέσα στη σύγχρονη εποχή. Το κλασικό παραμύθι εκσυγχρονίζεται για να αποτελέσει το σενάριο ενός επιτυχημένου διαφημιστικού σποτ και οι παραδοσιακοί χαρακτήρες του παραμυθιού -τα Τρία Γουρουνάκια- «αποκαθηλώνονται», έχουν όμως ισχυρούς υποστηρικτές και, τελικά, φαίνεται πως ανακτούν τη χαμένη αξιοπιστία τους. Όπως ακριβώς τα παραδοσιακά έντυπα, που καταφέρνουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εποχής.
Μέσα από το σποτ, η θέση της πληροφορίας στα Social Media, από το Twitter μέχρι το Youtube, προβάλλεται ως εξίσου σημαντική όσο η παράθεσή της από την “Guardian”, που αξιοποιεί όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά και ενστερνίζεται τη φιλοσοφία των Νέων Μέσων, με τη χρήση στοιχείων όπως multimedia, animation, comments, debates.
Η διαφήμιση δίνει το στίγμα της ερευνητικής δημοσιογραφίας που θέλει να προάγει η εφημερίδα και της σημασίας που αποδίδει στη διάδραση του επαγγελματία δημοσιογράφου με το κοινό, με στόχο τη συνολική κατανόηση και τη σφαιρική παρουσίαση των εξελίξεων.
Επιπρόσθετα, η διαφήμιση δίνει το στίγμα της νέας στρατηγικής του ομίλου, με προτεραιότητα στην ηλεκτρονική έκδοση και παρουσία σε όλες τις πλατφόρμες, όπως μαρτυρά και η υπογραφή με την οποία κλείνει το σποτ: “Guardian” – Web/Print/Tablet/Mobile.
Η “Guardian” και η «Ανοιχτή Δημοσιογραφία»
Το κοινό tagline “The Whole Picture” στο σποτ του 1986 και στο σποτ του 2012 υποδηλώνει ότι η θέση της εφημερίδας υπέρ της παράθεσης της συνολικής εικόνας της είδησης παραμένει διαχρονική παρά την πάροδο δεκαετιών, όπως και ένα κλασικό παραμύθι. Αυτό που αλλάζει; Ο τρόπος συλλογής των πληροφοριών που συνθέτουν τις πτυχές της είδησης ή ακόμη και των ειδήσεων αυτών καθ’ αυτών. Ο ρόλος του αναγνώστη στο νέο μοντέλο δημοσιογραφίας που διαμορφώνουν οι νέες συνήθειες και τα Νέα Μέσα. Αυτό που η “The Guardian” θέλει να προωθήσει και ονομάζει «Ανοιχτή Δημοσιογραφία» (Open Journalism).
Αν ανατρέξει κανείς στο online παρελθόν της “The Guardian” θα ανακαλύψει τους σπόρους της ιδέας αυτής στο “Comment is Free”, ένα mini site που δημιουργήθηκε το 2006 με στόχο να αποτελέσει έναν χώρο σχολιασμού και ανταλλαγής απόψεων πάνω σε θέματα επικαιρότητας και σημαντικού ενδιαφέροντος. Με το “Comment is Free” η βρετανική εφημερίδα πρωτοπόρησε τότε σε σχέση με άλλα παραδοσιακά Μέσα στην ενσωμάτωση περιεχομένου που παράγεται από τον χρήστη (UGC).
Με το να είμαστε πιο ανοιχτοί, πιο συμμετοχικοί, πιο δικτυωμένοι, μπορούμε να προσεγγίσουμε περισσότερο την αλήθεια, που είναι και το ζητούμενο στη δημοσιογραφία, λέει σήμερα ο αρχισυντάκτης της “The Guardian” Alan Rusbridger, τονίζοντας ότι σε όλους τους τομείς της ειδησεογραφίας, από το περιβάλλον και την επιστήμη μέχρι την πολιτική και τα αθλητικά, το σύνολο σχεδόν του περιεχομένου προκύπτει πλέον «με τη βοήθεια, την ανταπόκριση, τη συμμετοχή των άλλων».
Η εφημερίδα -που κατά τον Alan Rusbridger «εξελίσσεται σε κάτι πέραν μιας εφημερίδας»- προωθεί την ιδέα της «Ανοιχτής Δημοσιογραφίας» σε όλες τις πλατφόρμες. Οι χρήστες του Twitter, για παράδειγμα, προσκαλούνται να σχολιάσουν το περιεχόμενο της εφημερίδας, να προτείνουν θέματα, να ανταλλάξουν απόψεις στο hashtag #opennews.
Η νέα σχέση που θέλει να χτίσει η “The Guardian” με το κοινό, όμως, δεν εξαντλείται σε ηλεκτρονικό επίπεδο, αφού στις 24 και 25 Μαρτίου διοργανώνει το πρώτο «Ανοιχτό Σαββατοκύριακο» (Open Weekend), ανοίγοντας τις πύλες των γραφείων της στο Λονδίνο και προσκαλώντας το κοινό να συμμετάσχει σε μια σειρά από εκδηλώσεις ποικίλου ενδιαφέροντος.
Ακόμη κι αυτή η ενέργεια θα μπορούσε να έχει τον δικό της συμβολισμό, ότι η “The Guardian” αποποιείται -ως παραδοσιακό Μέσο- τον ρόλο του πυλωρού της ενημέρωσης (gatekeeper), που ανήκει οριστικά πλέον σε μια άλλη εποχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου