Ελευθερία ή αυτοχειρία;

«Ακουσα ότι πολλοί σκέφτονται να μην ψηφίσουν στις ερχόμενες εκλογές, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Λυπήθηκα. Εγώ πέρασα τη ζωή μου με ανθρώπους που ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν την ελευθερία τους, τη ζωή τους, για το δικαίωμα να ψηφίσουν,» είπε ο Γιώργος Μπίζος, ο δικηγόρος που τίμησε τους Ελληνες με την ακούραστη αφοσίωσή του στον αγώνα για Δημοκρατία στη Νότια Αφρική. «Εύχομαι οι Ελληνες να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους», πρόσθεσε. Τα χείλη του έτρεμαν από συγκίνηση. Κουνούσε σιγά σιγά το κεφάλι του. Θα θυμόταν τα λόγια του φίλου του, Νέλσον Μαντέλα, τον οποίο υπερασπίστηκε όταν δικαζόταν για «εσχάτη προδοσία» εναντίον του καθεστώτος του απαρτχάιντ, το οποίο είχε στερήσει τα δικαιώματα στην πλειονότητα του λαού της Νοτίου Αφρικής. Ο Μαντέλα γλίτωσε τη θανατική ποινή, αλλά πέρασε 27 χρόνια στη φυλακή. Οταν έγινε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας που εξελέγη με την ψήφο όλων των πολιτών, δήλωσε ότι «η Ελλάδα είναι η μητέρα της Δημοκρατίας και η Νότιος Αφρική η νεότερή της κόρη». Ο Γ. Μπίζος θα θυμόταν, επίσης, τους χιλιάδες ανώνυμους ανθρώπους που θυσιάστηκαν στη χώρα του, αλλά και σε όλο τον κόσμο, σε αγώνες για την ισότητα και την ελευθερία.

Αυτή ήταν η εικόνα της Ελλάδας έως σήμερα. Μπορεί να είχαμε τα προβλήματά μας και να επιτρέψαμε να μας οδηγήσουν στην καταστροφή, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος δεν ξεχνούσε το χρέος της ανθρωπότητας σε εκείνα τα λίγα, ταραγμένα αλλά τόσο λαμπρά χρόνια της αρχαίας Αθήνας που γέννησαν την ιδέα ότι ελεύθεροι πολίτες, με ισονομία και ισότητα, μπορούν να ευθύνονται για τη δική τους τύχη, για τη διακυβέρνηση του τόπου τους. Σήμερα, μέσα στα πολλά κακά που μας βρήκαν, είναι και ο θυμός που κάνει πολλούς πολίτες να σκέφτονται να απέχουν από τις εκλογές ή να ρίξουν απλώς ψήφο «διαμαρτυρίας». Σύμφωνα με την Public Issue, στα τέλη Μαρτίου, ένας στους πέντε σκεφτόταν να απέχει.

Πέρα από τη δικαιολογημένη οργή για τη σημερινή κατάσταση, όμως, είναι κρίσιμο οι πολίτες να δουν το ζήτημα πέρα από τα πρόσωπα. Οπως διαμορφώθηκαν τα πράγματα, πρέπει να διαλέξουμε αν θα συνεχίσουμε στον δύσκολο δρόμο της συμμετοχής στην Ευρωζώνη ή αν θα προτιμήσουμε τη χειραφέτηση από δάνεια και υποχρεώσεις, από συμμετοχή στην Ε. Ε. και τη διεθνή οικονομία. Πέρα από την αποχή και την άνοδο ακραίων ομάδων, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία θέλει να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Φαίνεται ότι η ενίσχυση κομμάτων που συμφωνούν μόνο στην αθέτηση των δανειακών συμβάσεων, είναι, σε σημαντικό βαθμό, το αποτέλεσμα οργής και απογοήτευσης των πολιτών και όχι συνειδητή υιοθέτηση των θέσεών τους.

Με άλλα λόγια, κάποιοι θα απέχουν από την ψηφοφορία, ενώ άλλοι θα ψηφίσουν για κάτι που δεν θέλουν, θολωμένοι από τον θυμό και διαμαρτυρόμενοι για την έλλειψη επιλογών (πολιτικής και πολιτικών) που τους προσφέρονται. Η αποχή, όμως, είναι αυτοχειρία. Η αυτοχειρία είναι τιμωρία, εκδίκηση, δεν είναι ούτε διέξοδος ούτε παράδειγμα προς μίμηση. Σημαίνει μόνο φυγή και αφανισμό. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από άλλους να πάρουν τις αποφάσεις που εμείς επιδιώκουμε, ενώ εμείς απλώς εκφράζουμε οργή και παθητικότητα.

Το πολιτικό σύστημα δεν αντέχει το βάρος των ευθυνών του παρελθόντος και του δύσκολου παρόντος. Αυτοί που κυβέρνησαν στερούνται αξιοπιστίας, όσο και αν προσπαθούν να δείξουν ότι άλλαξαν· αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και το ΠΑΣΟΚ και η Ν. Δ. μαζί πάρουν κάτω από 50% στις εκλογές, θα στερούνται τη νομιμότητα για να εφαρμόσουν όσα επιτάσσει η δανειακή σύμβαση. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρότερα κόμματα θα βρεθούν ενώπιον των δικών τους ευθυνών· θα αναγκαστούν να αναμετρηθούν με μια πραγματικότητα που έως τώρα αρνούνται να δεχθούν. Θα αναλάβουν το χρέος να προτείνουν λύσεις ή απλώς θα ενθαρρύνουν την ακυβερνησία;

Είναι κρίσιμο να φανούν οι πραγματικές προθέσεις των πολιτών, χωρίς αποχές, χωρίς απερισκεψία. Ας γνωρίζουμε τι θέλουμε, για να δούμε πώς θα προχωρήσουμε. Η πολιτική και η οικονομία μας χρεοκόπησαν και πρέπει να αλλάξουν, αλλά οι πολίτες δεν μπορούν να χρεοκοπήσουν. Το ερώτημα είναι αν ο λαός αυτός, που βάζει την ελευθερία πάνω απ’ όλες τις άλλες αξίες και την Ανάσταση πάνω απ’ όλες τις γιορτές, θα καθηλωθεί στην εμμονή των αδιεξόδων του ή αν θα σηκώσει την ευθύνη της Δημοκρατίας.

Tου Νικου Κωνστανταρα