*Δεν γίνεται να συνεχίσουμε έτσι, Μωάμεθ. Τέρμα μ' αυτή τη μαλθακή στάση. Δεν είσαι ο Ιησούς, που όταν του 'διναν χαστούκι γύριζε την άλλη μεριά του προσώπου του. Πάρε την απόφαση. Βγάλε ένα καινούργιο μήνυμα. Ας ανταποδώσουμε σκληρά όταν μας χτυπούν" Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ ήταν το μυθιστόρημα που έγινε αφορμή ένας συγγραφέας από το Ιράν που ζει στο Ντελφτ της Ολλανδίας εδώ και 23 χρόνια ως εξόριστος πολιτικός πρόσφυγας -με τη γυναίκα και τις δύο κόρες του- να βρεθεί στην Αθήνα το ίδιο βράδυ που φλεγόταν, πνιγμένη στα χημικά. Ο ονομαζόμενοςΚαντέρ Αμπτολάχ (ψευδώνυμο του Χοσεΐον Σαντγιαντί Γκεμαγκαμί) εκείνες τις ώρες, παρουσίαζε το συγκεκριμένο βιβλίο που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και ηΚρυσταλία Πατούλη φρόντισε να του θέσει κάποιες ερωτήσεις για το tvxs.gr.
Τι θα λέγατε για τη γενέτειρα σας, τα παιδικά σας χρόνια, την οικογένεια…. και όλα εκείνα που σας επηρέασαν;
Η παιδική μου ηλικία... ζούσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο μυστήριο,
γεμάτο παλιές ιστορίες, παλιά θρησκευτικά βιβλία, ιστορίες από το χίλιες και μια νύχτες, ένα μεγάλο τέμενος στην πίσω μεριά του σπιτιού μας. Υπήρχαν ωραίες, μυστήριες κοπέλες με καλυμμένο πρόσωπο, γριές γυναίκες, γέρικα κοράκια, γέρικα δέντρα, κόκκινα, πράσινα γέρικα και νέα ψάρια. Και όλα αυτά μαζί με τον Αλλάχ, τον Σάχη, την Farah Diba και με τον Amrica.Το 1986 αναγκαστήκατε ως εξόριστος πολιτικός πρόσφυγας να εγκατασταθείτε στην Ολλανδία;
Η βροχή, ο αέρας και ο πολύ κακός καιρός χτυπούσαν το πρόσωπο και τα χέρια μας. Σε μια ξένη χώρα με μια ξένη γλώσσα που δεν καταλαβαίναμε λέξη. Ήμουν περικυκλωμένος από πολύ νερό, πυκνή πράσινη βλάστηση και χιλιάδες αγελάδες.
Πώς ξεκινήσατε εκεί να γράφετε;
Πώς ξεκινήσατε εκεί να γράφετε;
Κόντευα να τρελαθώ, ήμουν επιθετικός επειδή δεν μπορούσα να γράψω. Δεν είχα το ιρανικό κοινό να απευθυνθώ. Αλλά ήθελα να μιλήσω, να γράψω. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσα να γράψω στα ολλανδικά και αμέσως ένιωσα όμορφα. Δεν ήξερα να γράφω λέξη ολλανδική, αλλά προσπάθησα και η προσπάθεια ήταν αρκετή για να κάνω μια νέα αρχή στη ζωή μου.
Το σπίτι του τεμένους που κυκλοφόρησε το 2009 εκτός του ότι ήταν από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες στην ιστορία της ολλανδικής λογοτεχνίας, επανενεργοποίησε την απαγόρευση εισόδου στη χώρα σας που είχε αποφασιστεί για εσάς το 1986...
Η επιτυχία του βιβλίου δεν ήταν τυχαία. Το να γράφω στα ολλανδικά ήταν ζήτημα ύπαρξης ή μη. Είχα χάσει τα πάντα, η γενιά μου είχε χάσει τα πάντα στη χώρα μου και αυτό ήταν για μένα μια μεγάλη πρόκληση για να γράψω. Έπρεπε να το κάνω για μένα, αλλά και για τη γενιά μου. Δεν ήταν μόνο συγγραφή, αλλά και αγώνας. Και ακόμα είναι μια μεγάλη μάχη ενάντια στον εχθρό, το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν.
Το ψευδώνυμό σας «Καντέρ Αμπντολάχ» σχηματίστηκε από ονόματα δύο εκτελεσμένων φίλων σας...
Είμαι ο Καντέρ Αμπντολάχ, αλλά και δεν είμαι. Ο αληθινός Καντέρ ήταν σύντροφος, ένας νεαρός αρχιτέκτονας. Ο άλλος σύντροφος, ο Αμπντολάχ ήταν απλά πολύ νέος. Και οι δύο αιχμαλωτίστηκαν και εκτελέστηκαν από τους ayatollahs. Κι έτσι συνδύασα τα ονόματά τους και τα έκανα το ψευδώνυμό μου.
«Έχετε πει ότι το κοράνι, είναι ένα υπέροχο βιβλίο που πρέπει να διαβάζεται ως αρχαίο ποιητικό κείμενο και όχι ως θρησκευτικό βιβλίο ή νόμος, διότι εάν βασιστείς στους κανόνες του, δημιουργείς ένα Ιράν, κι έτσι καταστρέφεις τα πάντα». Πώς το εννοείτε;
Θα σας πω την αλήθεια. Το Κοράνι είναι ένα εξαιρετικό αρχαίο, μυστηριακό κείμενο. Ένα βιβλίο που έγραψε ο Μωάμεθ με όλες τις αφηγήσεις που έκανε σε όσους τον ακολουθούσαν. Είναι ποίηση υψηλού επιπέδου. Μπορείς να το διαβάζεις και την ίδια στιγμή να πίνεις μια γουλιά κρασί και να απολαμβάνεις και τα δύο. Αλλά δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Κοράνι σαν νόμο, σαν κανόνα. Μπορεί να γίνει επικίνδυνο βιβλίο αν το χρησιμοποιήσεις ως «σύνταγμα» για να χτίσεις ή να ξαναχτίσεις μια κοινωνία.
Το νέο σας μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη μιλά για την ζωή και την προσωπικότητα Μωάμεθ. Πιστεύετε ότι εκείνα τα χρόνια, για να σε ακολουθήσει ένας ολόκληρος λαός ως επαναστάτη, θα έπρεπε να έχεις και κάποια… θεϊκή εντολή;
Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε άλλη λύση για τον Μωάμεθ. Δεν είχε γνώσεις, δεν είχε εκπαίδευση. Χρειαζόταν μια μυστική δύναμη να τον βοηθάει και γι’ αυτό τον λόγο δημιούργησε τον Αλλάχ και έλεγε ότι τα κείμενα ήταν εξ’ ουρανού, αλλά τα πάντα σ’ αυτό το υπέροχο βιβλίο ήταν ιστορίες δικές του.
Οι προφήτες, όπως ο Ιησούς, ο Ιμπραήμ (Αβραάμ), ο Μωυσής, ο Μωάμεθ, τι ήταν για εσάς;
Όλους τους θαυμάζω, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του Μωάμεθ και των άλλων προγενέστερων προφητών. Ο Αβραάμ, ο Μωυσής και ο Ιησούς είναι δημιουργήματα ανθρώπων με υπέροχα μυαλά εκείνης της εποχής. Στα πρόσωπά τους συναντάς ένα κομμάτι αληθινό και ένα κομμάτι δημιούργημα της φαντασίας. Αλλά τις θαυμάζω αυτές τις ιστορίες. Θαυμάζω τα κείμενα της Βίβλου και της Τορά, είναι τα πιο σημαντικά βιβλία που έχει γράψει ο άνθρωπος. Αλλά ο Μωάμεθ δεν ήταν δημιούργημα της φαντασίας, ήταν πραγματικός. Το βιβλίο του το Κοράνι δεν γράφτηκε από άλλους, το Κοράνι είναι τα λόγια του. Θαυμάζω τη φαντασία του, είναι υπέροχος αφηγητής με τρομερή φαντασία.
Τι μήνυμα θέλετε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μέσα από αυτό το βιβλίο; Είναι επιτακτική η ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν σε κάτι… θεϊκό για να αλλάξουν τη ζωή τους;
Ναι, πρέπει να πιστεύουμε. Οι απλοί άνθρωποι το έχουμε ανάγκη. Χρειαζόμαστε την πίστη για να έχουμε ηρεμία στη ζωή και στο πνεύμα.
Η Περσική σας καταγωγή τι σας έχει δώσει κυρίως ως... κληρονομιά;
Εσείς οι έλληνες γνωρίζετε το αρχαίο περσικό βασίλειο πολύ καλά. Γνωρίζετε τι σημαίνει να κουβαλάς έναν αρχαίο πολιτισμό, μια αρχαία Ιστορία. Εγώ ως συγγραφέας κουβαλούσα μέσα μου ένα αρχαίο πολιτισμό, μια παλιά γλώσσα, αρχαία Ιστορία και παλιές ιστορίες και πήγα στην Ολλανδία όπου συνάντησα έναν νέο (χρονολογικά) πολιτισμό, μια νέα (χρονολογικά) γλώσσα και πρόσφατη ιστορία. Είναι υπέροχο για έναν δημιουργό να ενώσει και να συνδυάσει αυτά τα δύο και για μένα ως συγγραφέα να κάνω λογοτεχνία.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Έχετε κάποια γνώμη;
Όταν πρωτοπήγα στην Ολλανδία, είχα χάσει τα πάντα ως συγγραφέας. Ένιωθα πως ήμουν κανένας. Άλλα ταυτόχρονα ήταν καλό για μένα: μια νέα αρχή, ένα νέο ξεκίνημα. Και εξαιτίας των δυσκολιών, έφτιαξα μια νέα γλώσσα, έναν νέο συγγραφέα και μια νέα ταυτότητα του εαυτού μου. Νομίζω ότι αυτά τα δύσκολα χρόνια για τους έλληνες δεν θα είναι κακά εν τέλει. Θα ξαναβρείτε τον χαμένο σας εαυτό και θα φτιάξετε μια νέα ταυτότητα. Πραγματικά το πιστεύω. Και πιστεύω στην Ελλάδα και τους ανθρώπους της με τα όμορφα μυαλά.
Ποιο είναι πιστεύετε το νόημα της ζωής; Ένα τέτοιο ερώτημα είναι καίριο για έναν σύγχρονο άνθρωπο αλλά η απάντησή του μοιάζει να είναι πολυτέλεια, για κάποιους λαούς, όπως το Ιράν, η Συρία, ή ακόμα σήμερα και η Ελλάδα;
Η ζωή είναι μια μυστήρια ευκαιρία για να τη ζήσουμε, να την ευχαριστηθούμε και να αφήσουμε κάτι πίσω μας εγκαταλείποντάς την. Η ζωή είναι ένα μεγάλο μυστήριο και είναι καθήκον μας να το καταλάβουμε και να το προσεγγίσουμε. Δικτάτορες όπως στο Ιράν ή στη Συρία προσβάλουν τη ζωή. Είναι άρρωστοι και στενόμυαλοι άνθρωποι.
Στον Αγγελιοφόρο του Αλλάχ γράφετε: «η ευτυχία σου βρίσκεται στην δυστυχία που σε βρήκε». Τι θα λέγατε γι αυτό;
Πιστεύω ότι πάντα υπάρχει τύχη και ελπίδα ακόμα και στα τρίσβαθα της ατυχίας. Υπάρχει ένα ρητό που λέει: όσο πιο βαθιά πέφτεις, τόσο πιο κοντά στον χρυσό βρίσκεσαι.
Τι θα ευχόσασταν για την πατρίδα σας;
Αυτό που εύχομαι για την πατρίδα μου και τους ανθρώπους της είναι να βρουν την ευκαιρία να ξεφύγουν από τα βάσανά τους και να απολαύσουν τη ζωή. Το ίδιο εύχομαι και για τους Έλληνες.
Το σπίτι του τεμένους που κυκλοφόρησε το 2009 εκτός του ότι ήταν από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες στην ιστορία της ολλανδικής λογοτεχνίας, επανενεργοποίησε την απαγόρευση εισόδου στη χώρα σας που είχε αποφασιστεί για εσάς το 1986...
Η επιτυχία του βιβλίου δεν ήταν τυχαία. Το να γράφω στα ολλανδικά ήταν ζήτημα ύπαρξης ή μη. Είχα χάσει τα πάντα, η γενιά μου είχε χάσει τα πάντα στη χώρα μου και αυτό ήταν για μένα μια μεγάλη πρόκληση για να γράψω. Έπρεπε να το κάνω για μένα, αλλά και για τη γενιά μου. Δεν ήταν μόνο συγγραφή, αλλά και αγώνας. Και ακόμα είναι μια μεγάλη μάχη ενάντια στον εχθρό, το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν.
Το ψευδώνυμό σας «Καντέρ Αμπντολάχ» σχηματίστηκε από ονόματα δύο εκτελεσμένων φίλων σας...
Είμαι ο Καντέρ Αμπντολάχ, αλλά και δεν είμαι. Ο αληθινός Καντέρ ήταν σύντροφος, ένας νεαρός αρχιτέκτονας. Ο άλλος σύντροφος, ο Αμπντολάχ ήταν απλά πολύ νέος. Και οι δύο αιχμαλωτίστηκαν και εκτελέστηκαν από τους ayatollahs. Κι έτσι συνδύασα τα ονόματά τους και τα έκανα το ψευδώνυμό μου.
«Έχετε πει ότι το κοράνι, είναι ένα υπέροχο βιβλίο που πρέπει να διαβάζεται ως αρχαίο ποιητικό κείμενο και όχι ως θρησκευτικό βιβλίο ή νόμος, διότι εάν βασιστείς στους κανόνες του, δημιουργείς ένα Ιράν, κι έτσι καταστρέφεις τα πάντα». Πώς το εννοείτε;
Θα σας πω την αλήθεια. Το Κοράνι είναι ένα εξαιρετικό αρχαίο, μυστηριακό κείμενο. Ένα βιβλίο που έγραψε ο Μωάμεθ με όλες τις αφηγήσεις που έκανε σε όσους τον ακολουθούσαν. Είναι ποίηση υψηλού επιπέδου. Μπορείς να το διαβάζεις και την ίδια στιγμή να πίνεις μια γουλιά κρασί και να απολαμβάνεις και τα δύο. Αλλά δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Κοράνι σαν νόμο, σαν κανόνα. Μπορεί να γίνει επικίνδυνο βιβλίο αν το χρησιμοποιήσεις ως «σύνταγμα» για να χτίσεις ή να ξαναχτίσεις μια κοινωνία.
Το νέο σας μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη μιλά για την ζωή και την προσωπικότητα Μωάμεθ. Πιστεύετε ότι εκείνα τα χρόνια, για να σε ακολουθήσει ένας ολόκληρος λαός ως επαναστάτη, θα έπρεπε να έχεις και κάποια… θεϊκή εντολή;
Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε άλλη λύση για τον Μωάμεθ. Δεν είχε γνώσεις, δεν είχε εκπαίδευση. Χρειαζόταν μια μυστική δύναμη να τον βοηθάει και γι’ αυτό τον λόγο δημιούργησε τον Αλλάχ και έλεγε ότι τα κείμενα ήταν εξ’ ουρανού, αλλά τα πάντα σ’ αυτό το υπέροχο βιβλίο ήταν ιστορίες δικές του.
Οι προφήτες, όπως ο Ιησούς, ο Ιμπραήμ (Αβραάμ), ο Μωυσής, ο Μωάμεθ, τι ήταν για εσάς;
Όλους τους θαυμάζω, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του Μωάμεθ και των άλλων προγενέστερων προφητών. Ο Αβραάμ, ο Μωυσής και ο Ιησούς είναι δημιουργήματα ανθρώπων με υπέροχα μυαλά εκείνης της εποχής. Στα πρόσωπά τους συναντάς ένα κομμάτι αληθινό και ένα κομμάτι δημιούργημα της φαντασίας. Αλλά τις θαυμάζω αυτές τις ιστορίες. Θαυμάζω τα κείμενα της Βίβλου και της Τορά, είναι τα πιο σημαντικά βιβλία που έχει γράψει ο άνθρωπος. Αλλά ο Μωάμεθ δεν ήταν δημιούργημα της φαντασίας, ήταν πραγματικός. Το βιβλίο του το Κοράνι δεν γράφτηκε από άλλους, το Κοράνι είναι τα λόγια του. Θαυμάζω τη φαντασία του, είναι υπέροχος αφηγητής με τρομερή φαντασία.
Τι μήνυμα θέλετε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μέσα από αυτό το βιβλίο; Είναι επιτακτική η ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν σε κάτι… θεϊκό για να αλλάξουν τη ζωή τους;
Ναι, πρέπει να πιστεύουμε. Οι απλοί άνθρωποι το έχουμε ανάγκη. Χρειαζόμαστε την πίστη για να έχουμε ηρεμία στη ζωή και στο πνεύμα.
Η Περσική σας καταγωγή τι σας έχει δώσει κυρίως ως... κληρονομιά;
Εσείς οι έλληνες γνωρίζετε το αρχαίο περσικό βασίλειο πολύ καλά. Γνωρίζετε τι σημαίνει να κουβαλάς έναν αρχαίο πολιτισμό, μια αρχαία Ιστορία. Εγώ ως συγγραφέας κουβαλούσα μέσα μου ένα αρχαίο πολιτισμό, μια παλιά γλώσσα, αρχαία Ιστορία και παλιές ιστορίες και πήγα στην Ολλανδία όπου συνάντησα έναν νέο (χρονολογικά) πολιτισμό, μια νέα (χρονολογικά) γλώσσα και πρόσφατη ιστορία. Είναι υπέροχο για έναν δημιουργό να ενώσει και να συνδυάσει αυτά τα δύο και για μένα ως συγγραφέα να κάνω λογοτεχνία.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Έχετε κάποια γνώμη;
Όταν πρωτοπήγα στην Ολλανδία, είχα χάσει τα πάντα ως συγγραφέας. Ένιωθα πως ήμουν κανένας. Άλλα ταυτόχρονα ήταν καλό για μένα: μια νέα αρχή, ένα νέο ξεκίνημα. Και εξαιτίας των δυσκολιών, έφτιαξα μια νέα γλώσσα, έναν νέο συγγραφέα και μια νέα ταυτότητα του εαυτού μου. Νομίζω ότι αυτά τα δύσκολα χρόνια για τους έλληνες δεν θα είναι κακά εν τέλει. Θα ξαναβρείτε τον χαμένο σας εαυτό και θα φτιάξετε μια νέα ταυτότητα. Πραγματικά το πιστεύω. Και πιστεύω στην Ελλάδα και τους ανθρώπους της με τα όμορφα μυαλά.
Ποιο είναι πιστεύετε το νόημα της ζωής; Ένα τέτοιο ερώτημα είναι καίριο για έναν σύγχρονο άνθρωπο αλλά η απάντησή του μοιάζει να είναι πολυτέλεια, για κάποιους λαούς, όπως το Ιράν, η Συρία, ή ακόμα σήμερα και η Ελλάδα;
Η ζωή είναι μια μυστήρια ευκαιρία για να τη ζήσουμε, να την ευχαριστηθούμε και να αφήσουμε κάτι πίσω μας εγκαταλείποντάς την. Η ζωή είναι ένα μεγάλο μυστήριο και είναι καθήκον μας να το καταλάβουμε και να το προσεγγίσουμε. Δικτάτορες όπως στο Ιράν ή στη Συρία προσβάλουν τη ζωή. Είναι άρρωστοι και στενόμυαλοι άνθρωποι.
Στον Αγγελιοφόρο του Αλλάχ γράφετε: «η ευτυχία σου βρίσκεται στην δυστυχία που σε βρήκε». Τι θα λέγατε γι αυτό;
Πιστεύω ότι πάντα υπάρχει τύχη και ελπίδα ακόμα και στα τρίσβαθα της ατυχίας. Υπάρχει ένα ρητό που λέει: όσο πιο βαθιά πέφτεις, τόσο πιο κοντά στον χρυσό βρίσκεσαι.
Τι θα ευχόσασταν για την πατρίδα σας;
Αυτό που εύχομαι για την πατρίδα μου και τους ανθρώπους της είναι να βρουν την ευκαιρία να ξεφύγουν από τα βάσανά τους και να απολαύσουν τη ζωή. Το ίδιο εύχομαι και για τους Έλληνες.
----------------
* Απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Καντέρ Αμπντολάχ, Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ, Εκδόσεις Καστανιώτη
* Απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Καντέρ Αμπντολάχ, Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ, Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο χρονικογράφος Ζέιντ είναι το δεξί χέρι του Μωάμεθ και ο άνθρωπος που συγκεντρώνει τις αποκαλύψεις του Αλλάχ σε ένα νέο βιβλίο: το Κοράνι. Μετά το θάνατο του Μωάμεθ, ο Ζέιντ αναρωτιέται για την πραγματική οντότητα του προφήτη. Αποφασίζει λοιπόν να επισκεφθεί ανθρώπους που τον είχαν γνωρίσει προσωπικά: συγγενείς, φίλους, εχθρούς, οπαδούς, επιστήμονες, γυναίκες και ποιητές. Με αυτό τον τρόπο ο Ζέιντ αναβιώνει τη ζωή του αγγελιοφόρου Μωάμεθ από τη γέννηση ως το θάνατό του.
Με το βλέμμα του στραμμένο στο παρόν και με το απαράμιλλο λογοτεχνικό του ύφος, ο Αμπντολάχ Καντέρ, ο εξόριστος Πέρσης που διάλεξε την Ολλανδία ως δεύτερη πατρίδα του, γράφει για τον ιδρυτή του μωαμεθανισμού, προσπαθώντας να εντοπίσει τα όρια μεταξύ ανθρώπινου και θείου, μεταξύ πολιτικής και θρησκεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου