Έλληνας ή Πολίτης; Το ΣτΕ, η «ελληνικότητα» και η 2η γενιά

της Ανδρομάχης Παπαϊωάννου

Το ότι το ΣτΕ είχε κρίνει αντισυνταγματικό τον Νόμο 3838 το ξέραμε από το Νοέμβριο του ‘12. Το ότι η αντισυνταγματικότητα αυτή θα στηριζόταν στα επιχειρήματα που διάβασα στην απόφαση, δεν το περίμενα καθόλου. Πραγματικά πίστευα ότι η πλειοψηφία των Δικαστών θα ήταν σε θέση να διαχωρίσουν την έννοια του Λαού από την έννοια του Έθνους. Στο κάτω κάτω, ‘μορφωμένοι άνθρωποι είναι’, σκέφτηκα. Αμ δε… Όχι μόνο ταύτισαν τις δυο έννοιες, αλλά στήριξαν πάνω σε αυτή τη λογική ολόκληρη την επιχειρηματολογία τους.
Για άλλη μια φορά αποδείχτηκε περίτρανα ότι δικαιώματα σε αυτή τη χώρα μπορούν να έχουν, μόνο όσοι είναι πάνω από όλα Έλληνες. Όχι πολίτες. Έλληνες. Και τι Έλληνες; Από αυτούς με το ξεχωριστό αίμα, τη μια και μοναδική κοινή καταγωγή, που φυλάνε σαν κόρη οφθαλμού τα ήθη και τα έθιμα ελληνικού πολιτισμού μη τυχόν και αλλοτριωθούν από τους ξένους εισβολείς. Πόσο εθνικιστικό παραλήρημα να αντέξει κανείς πια;
Και όχι μόνο αυτό, για να κάνουνε σε κάποιον την ‘τιμή’ να γίνει πολίτης θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι πιο Έλληνας από τους Έλληνες, μέσω ειδικών εξατομικευμένων εξετάσεων. Θα ήθελα πραγματικά να γίνουν οι εξετάσεις αυτές και σε όλους τους original Έλληνες, να έβλεπα ποιοι από όλους αυτούς χειρίζονται σωστά τη γλώσσα ή ξέρουν την Ελληνική ιστορία ή καλύπτουν τα οποιαδήποτε κριτήρια Ελληνικότητας που θέλουν να θεσπίσουν όλοι αυτοί που αντιτάχθηκαν στον Νόμο 3838.
Το αν ένα παιδί μεταναστευτικής καταγωγής έχει δικαίωμα να είναι πολίτης της χώρας που γεννήθηκε και μεγάλωσε δεν έχει να κάνει με υποκειμενικά ή ‘αντικειμενικά’ κριτήρια ελληνικότητας. Εκτός και αν έχει εφεύρει κανείς το Ελληνόμετρο και δεν μας το έχουνε πει ακόμα.
Ο Νόμος 3838 έδωσε το δικαίωμα στα παιδιά μεταναστευτικής καταγωγής να γίνουν πρώτα από όλα Πολίτες. Ισότιμοι πολίτες της χώρας στην οποία γεννήθηκαν ή/και μεγάλωσαν. Να γίνουν μέλη του Λαού, όχι του Έθνους. Πόσο δύσκολο είναι να το καταλάβουν αυτό μερικοί; Και ότι τα δικαιώματα οφείλουν να απορρέουν από την ιδιότητα του ατόμου ως πολίτη και όχι από την εθνική του ιδιότητα;
Το πόσο Έλληνας  ή Ελληνίδα είμαι εγώ, ή ο Νίκος, ή ο Ντόριαν, ή η Ζάχρα, έχει να κάνει πρωτίστως με το τι σημαίνει για τον καθένα μας ξεχωριστά αυτή η περιβόητη ελληνικότητα, και όχι με τον τόπο καταγωγής των γονιών μας.
Αν Έλληνας είναι αυτός που μιλάει για έθνος και φυλετική καθαρότητα, αν Έλληνας είναι όποιος είναι λευκός, Χριστιανός Ορθόδοξος και μιλάει Ελληνικά, αν Έλληνας είναι όποιος τραγουδά τον εθνικό ύμνο, τραμπουκίζει μετανάστες, ή γνωρίζει (λέμε τώρα) την ιστορία της Ελλάδας, τότε εγώ προσωπικά έχω πρόβλημα. Γιατί αν Έλληνας σημαίνει όλα αυτά, εγώ ντρέπομαι που είμαι Ελληνίδα. Ή μάλλον καλύτερα, δεν είμαι Ελληνίδα, γιατί δεν θέλω να είμαι Ελληνίδα.
Για μένα Έλληνας είναι όποιος πονάει αυτή τη χώρα, όποιος γεννιέται ή/και μεγαλώνει εδώ και τη νιώθει κομμάτι του. Όποιος ονειρεύεται στα ελληνικά, γελάει στα ελληνικά, τσακώνεται στα ελληνικά. Όποιος θέλει να αλλάξουν πράγματα σε αυτή την κοινωνία και το παλεύει. Όποιος πιστεύει στη δημοκρατία και την ισότητα, και κάνει τα πιστεύω του πράξη. Όποιος αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα, και βλέπει στον άλλο τον ίδιο του τον εαυτό. Όποιος είναι ενεργός πολίτης, μα πάνω από όλα άνθρωπος.
Γιατί για μένα αυτό σημαίνει να είμαι Ελληνίδα.
Θα ήθελα πολύ να μην είμαι μέσα στη μικρή μειοψηφία που σκέφτεται διαφορετικά. Θα ήθελα πάρα πολύ να συμμερίζονται περισσότεροι την άποψη μου. Παρόλα αυτά όμως, οι 13 δικαστές του ΣτΕ που υποστήριξαν τον Νόμο 3838, μου δίνουν την ελπίδα ότι ίσως τελικά να μην είμαστε και τόσο μειοψηφία.
*H Ανδρομάχη Παπαϊωάννου είναι μέλος του Generation 2.0