Σχολεία όπως μια φορά κι έναν καιρό…

Δέσποινα Μηλιώνη

Οι εικόνες που έρχονται στο μυαλό μας, όταν σκεφτόμαστε τα σχολεία στην Ελλάδα το ΄60, είναι εικόνες παρακμής που κάποιος θα έλεγε πως δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα σήμερα. Κι όμως οι ομοιότητες είναι τόσες πολλές. Τρανταχτό είναι το παράδειγμα των σχολείων στη Δυτική Μακεδονία που προειδοποιούν ότι θα κλείσουν από 7 Ιανουαρίου, λόγω έλλειψης κονδυλίων για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης, με απόφαση των Δημάρχων της περιοχής, στη συνεδρίαση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Δυτικής Μακεδονίας.

Αιτία της απόφασης αυτής, σύμφωνα το δήμαρχο Καστοριάς Μανώλη Χατζησυμεωνίδη είναι πως «υπάρχει πλέον αδυναμία εφοδιασμού πετρελαίου θέρμανσης. Σε αντίθετη περίπτωση, οι χώροι μάθησης των παιδιών, θα πρέπει να μετατραπούν σε ‘ψυκτικούς θαλάμους’. Δεν θα αφήσουμε τα παιδιά μας να πεθάνουν από το κρύο. Η κυβέρνηση δεν έστειλε την τελευταία δόση της χρηματοδότησης, που είναι απαραίτητη για να λειτουργήσουν τα σχολεία».

Η Διδασκαλική Ομοσπονδία ζητά να δοθούν τα χρήματα της δ’ δόσης του 2012 για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολικών μονάδων. H Α’ ΕΛΜΕ Αχαΐας δηλώνει χαρακτηριστικά: «για τα σχολεία του Δήμου Πατρέων, η πρόσφατη χρηματοδότηση είναι 280.000 ευρώ για 180 σχολεία, δηλαδή λιγότερο από ένα χιλιόλιτρο πετρέλαιο κατά μέσο όρο για κάθε σχολείο».

 Για άλλη μια φορά έρχεται με τραγικό τρόπο στο προσκήνιο το θέμα της υποχρηματοδότησης των σχολικών επιτροπών και της οικονομικής δυσπραγίας των σχολείων. Σύμφωνα πάλι με τη ΔΟΕ: «μέχρι στιγμής έχουν καταβληθεί 60 εκατομμύρια ευρώ, ενώ την περσινή χρονιά είχαν καταβληθεί 100 εκατομμύρια ευρώ». Τα 100 αυτά περσινά εκατομμύρια ήταν ένα ποσό ιδιαιτέρως μειωμένο συγκριτικά με προηγούμενα χρόνια. Από την άλλη μεριά, η εξίσωση της τιμής πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης δημιουργεί τεράστιες δυσκολίες. Η συγκυβέρνηση έχει ρίξει το οικονομικό βάρος στους «καλλικρατικούς» Δήμους, που είναι επίσης υπερχρεωμένοι. Πολλοί από αυτούς είναι έτοιμοι να μπουν σε προγράμματα «εξυγίανσης», αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν ακόμα και στα βασικά.

Η πραγματικότητα στα περισσότερα σχολεία σήμερα είναι χρέη και ελλείψεις. Η πλειοψηφία των σχολείων χρωστά σε ΔΕΗ, ΟΤΕ, φυσικό αέριο, νερό. Οι λειτουργικές ανάγκες καλύπτονται πλέον με δυσκολία και υπάρχει αδυναμία πραγματοποίησης αναγκαίων εργασιών, συντηρήσεων και επισκευών. Χαρακτηριστικό είναι πως οι περισσότεροι διευθυντές σχολικών μονάδων αναγκάζονται να περικόψουν δαπάνες σε θέματα ασφάλειας και υγιεινής.

Το αποτέλεσμα είναι η εκπαίδευση να γίνεται ολοένα και περισσότερο ταξική. Οι γονείς είναι εκείνοι που υποχρεώνονται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Προκειμένου να μην παγώνουν τα παιδιά από το κρύο, πολλοί σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων μαζεύουν χρήματα για να καλύψουν τις ανάγκες των σχολείων σε πετρέλαιο και να αντικαταστήσουν παράθυρα σπασμένα και στέγες που στάζουν. Οι γονείς είναι αυτοί που πληρώνουν πλέον ακόμα και για φωτοτυπικό χαρτί. Την ώρα που τα μνημόνια και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν φέρει σε πραγματικό αδιέξοδο χιλιάδες οικογένειες, η δωρεάν παιδεία καταρρέει.

 Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μεγαλύτερες επιχορηγήσεις στις σχολικές επιτροπές και γενικότερα αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ που αναλογεί στην Παιδεία. Στη χώρα μας δίνεται αυτή τη στιγμή μόλις το 2,6% του ΑΕΠ (έως το 2015 προβλέπεται μείωση μέχρι το 2,2%). Αξιοσημείωτο είναι πως ακόμα και η Αργεντινή, την περίοδο που βρισκόταν στο ΔΝΤ, έδινε για την Παιδεία το 3% του ΑΕΠ της. Ο αντίστοιχος μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι περίπου 4%.

Στην Ελλάδα του 2013, λοιπόν, οι μαθητές μας έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός της υποχρηματοδότησης και το κρύο… Οι ιστορίες που μας έλεγαν οι παππούδες μας για τα δικά τους σχολικά χρόνια, καθόλου ξένες δεν μας φαίνονται πια: σχολικά συσσίτια, υπερπληθυσμός στις τάξεις, βιβλία δανεικά που στο τέλος της χρονιάς πρέπει να επιστραφούν, κρύες σχολικές αίθουσες… Σύμφωνα με το Βενιαμίν Φραγκλίνο: ΄΄Mια επένδυση στη μόρφωση αποδίδει τον καλύτερο τόκο΄΄.