Βενέδικτος, το τέλος μιας θλιβερής θητείας

“Το τέλος μιας θλιβερής και πολυτάραχης θητείας”, αναφέρεται σε σχόλιο-ανάλυση της Guardian για τη ξαφνική παραίτηση για λόγους υγείας του Πάπα Βενέδικτου XVI. Η θητεία του 85χρονου Πάπα σημαδεύτηκε από τα μεγάλα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από κληρικούς, ενώ για τον ίδιο αναλυτές επισημαίνουν πως παρά τις προθέσεις του ήταν άτολμος, χωρίς τελικά να επιβεβαιώσει το προσωνύμιo “ροτβάιλερ του Θεού” που τον συνόδευε όταν εκλέχθηκε στον ανώτερο αξίωμα της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας.

Η σχεδόν οκταετή θητεία του Joseph Ratzinger, όπως είναι το όνομα του παραιτηθέντος Πάπα, συνοδεύτηκε από τα μεγάλα σκάνδαλα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από καθολικούς
κληρικούς, αλλά και τις διαμάχες στο εσωτερικό της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας για μια σειρά από αποφάσεις. Ο Joseph Ratzinger, όπως γράφει η Guardian, είχε περάσει 25 χρόνια στο Βατικανό και ήταν πιστός σύμβουλος και ακόλουθος του Ιωάννη Παύλου του Β΄, ωστόσο η επταετία του χαρακτηρίζεται ως ένα “παράδοξο”. Αν και έφερε το προσωνύμιο “ροτβάιλερ του Θεού”, ως ένδειξη της προσήλωσής του, χαρακτηρίζεται από τους αναλυτές περισσότερο ως ένας άτολμος πάπας.

Τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από κληρικούς της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας σημάδεψαν την επταετία του. Πριν τον Βενέδικτο, τα σεξουαλικά σκάνδαλα αφορούσαν μόνο τις ΗΠΑ και την Ιρλανδία. Επί των ημερών του τα σκάνδαλα για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών επεκτάθηκαν και σε Αυστρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Νορβηγία και Γερμανία.

Μάλιστα ο Πάπας Βενέδικτος XVI είχε εμπλακεί προσωπικά σε ένα από αυτά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, όταν ήταν αρχιεπίσκοπος του Μονάχου επέτρεψε σε έναν κληρικό να επιστρέψει στα καθήκοντά του αν και είχε κατηγορηθεί για ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων.

Όπως σημειώνεται στη Guardian, o στόχος που είχε θέσει αναλαμβάνοντας πάπας το 2005 ήταν να επιστρέψει η Ευρώπη, το "λίκνο του καθολικισμού", στους κόλπους της εκκλησίας. Ωστόσο σύμφωνα με δημοσκοπήσεις ο αριθμός των πιστών στην Ευρώπη μειώθηκε σε σχέση με την περίοδο πριν αναλάβει ο Βενέδικτος τα καθήκοντά του. Σύμφωνα με τα στοιχεία η μείωση αυτή οφείλεται εν μέρει και στην οργή και απογοήτευση από τα σεξουαλικά σκάνδαλα των κληρικών.

Στην ανάλυσή της η Guardian, τονίζει πως ο Joseph Ratzinger είναι αλήθεια πως είχε θέσει ως στόχο και την αντιμετώπιση της παιδεραστίας, με τους υποστηρικτές του να θεωρούν απολύτως άδικο να του χρεώνονται τα σεξουαλικά σκάνδαλα που ήρθαν στη δημοσιότητα επί των ημερών του. Ωστόσο οι επικριτές του τον κατηγορούν ως “άτολμο” και σημειώνουν πως σε επιστολή του προς τις ανά τον κόσμο επισκοπές δεν κατέστησε αρκετά σαφή την ευθύνη των επισκόπων να πληροφορούν τις δημόσιες αρχές για ζητήματα παιδεραστίας. Το γεγονός ότι συχνά δίσταζαν να το κάνουν ήταν ο κυριότερος λόγος για την συγκάλυψη των σεξουαλικών σκανδάλων.

Ένας ακόμα στόχος που είχε τεθεί από τον Πάπα Βενέδικτο ήταν και η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, ωστόσο και αυτός δεν επετεύχθη. Για την ακρίβεια η γραφειοκρατία στο Βατικανό φαίνεται να είναι μεγαλύτερη από την εποχή που ανέλαβε.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του δεν έλειψαν και οι “γκάφες”, όπως τονίζεται μεταξύ άλλων στη Guardian. Το 2006 προκάλεσε την οργή των μουσουλμάνων, όταν κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο πανεπιστήμιο στο Regensburg υποστήριξε πως η συμβολή του Μωάμεθ ήταν μόνο “σατανική και απάνθρωπη”.

Αργότερα θα προκαλέσει την αντίδραση των ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής υποστηρίζοντας πως η κατάκτηση της ηπείρου από τους Ευρωπαίους δεν αποτελεί την “επιβολή ενός ξένου πολιτισμού”. Στη συνέχεια εξόργισε και του Εβραίους επιτρέποντας την ευρύτερη χρήση μιας παλιάς εκδοχής στην λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής που περιλαμβάνει την έκκληση προς τον θεό «να τους απαλλάξει από το σκοτάδι τους».

Το 2009 αποφάσισε να άρει τον αφορισμό τεσσάρων επισκόπων, ένας εκ των οποίων ήταν ο βρετανός αρνητής του Ολοκαυτώματος Ρίτσαρντ Ουίλιαμσον. Το Βατικανό υποστήριξε ότι δεν γνώριζε τις απόψεις του Ουίλιαμσον, ωστόσο πολλοί επισήμαναν πως ο Βενέδικτος θα πρέπει να είναι περισσότερο προσεκτικός καθώς ο ίδιος είχε υπάρξει ως παιδί μέλος της νεολαίας του Χίτλερ.

Επίσης το 2009 προκάλεσε νέες αντιδράσεις, όταν υποστήριξε πως η διανομή προφυλακτικών στην Αφρική χειροτερεύει το πρόβλημα αντί να βοηθάει στην αντιμετώπιση του Aids. Η άποψή του προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις από κυβερνήσεις και οργανισμούς. Ωστόσο, ένα χρόνο αργότερα, ο Πάπας δέχτηκε τα πυρά της άλλης πλευράς, όταν σε συνέντευξή του δήλωσε πως η χρήση προφυλακτικού από μία ιερόδουλη για την προστασία του πελάτη από τον ιό του HIV θα μπορούσε να δικαιολογηθεί καθώς τίθεται θέμα ηθικής ευθύνης.

Άμεσα, αξιωματούχοι του Βατικανού σχολίασαν πως ο Πάπας δεν δέχεται τεχνητές μεθόδους ελέγχου των γεννήσεων. Η δεύτερη δήλωσή του, με την οποία αμφισβήτησε έμμεσα την άρνηση της εκκλησίας για χρήση προφυλακτικών, θα μπορούσε να αποδειχθεί ως η πιο σημαντική πρωτοβουλία του Πάπα Βενέδικτου κατά τη διάρκεια της θητείας του, σχολιάζει η Guardian.

Σενάρια διαδοχής...

Σενάρια για τη διαδοχή του Πάπα Βενέδικτου έρχονται ήδη στη δημοσιότητα. Ως επικρατέστερος φέρεται  ο Πίτερ Τάρκσον ένας καρδινάλιος από τη Γκάνα. Άλλα ονόματα που εμφανίζονται ήδη στα διεθνή μέσα ενημέρωσης είναι ο Φράνσις Αρινζε από τη Νιγηρία, ο Μάρκ Ουέλετ, από τον Καναδά, ο Άντζελο Σκόλα, από την Ιταλία, αλλά και ο Οντίλο Σερερ αρχιεπίσκοπος στο Σάο Πάολο στη Βραζιλία.

Η εκλογή ενός αφρικανού Πάπα, ενδέχεται να σηματοδοτεί την ανάδειξη στο ανώτερο αξίωμα της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας με «γεωγραφικά» κριτήρια, σημειώνει η Guardian, επισημαίνοντας πως αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μισοί πιστοί της Καθολικής Εκκλησίας είναι στην Λατινική Αμερική και περί τα 165 εκατομμύρια στην Αφρική, ίσως να μην είναι και τόσο «σωστό» ο Πάπας να είναι ευρωπαϊκής καταγωγής. Όπως αναφέρει η Telegraph, αν επαληθευτούν οι προβλέψεις, αυτή θα είναι η πρώτη φορά που θα εκλεγεί μαύρος Πάπας τουλάχιστον από τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες. Υπάρχουν μελετητές που υποστηρίζουν ότι ο πρώτος μαύρος Πάπας ήταν ο Βίκτορ ο Α' (189-199).