Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2011

Γιατί δεν πανηγυρίζω για την Αίγυπτο


α

1 εικόνα

Ετικέτες

Ειλικρινά αδυνατώ να κατανοήσω συναδέλφους δημοσιογράφους, εντός κι εκτός Ελλάδας, αλλά και ορισμένους αναλυτές- που ευτυχώς δεν είναι πολλοί- οι οποίοι δηλώνουν ενθουσιασμένοι με τη "νέα σελίδα" που γυρίζει η Αίγυπτος. Προσωπικά επιλέγω να μην τρέφω την παραμικρή αυταπάτη για τη νέα πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά μας. Γιατί αυτή δεν είναι μία νέα εποχή κατ' ανάγκην διασφάλισης περισσότερης και μεγαλύτερης δημοκρατίας στη χώρα.
Κατά την άποψή μου, πρέπει να γίνει αντιληπτό σε όλους μας- και κυρίως στον αιγυπτιακό λαό- ότι μία επανάσταση που οδηγεί σε στρατοκρατία, είτε προσωρινή είτε ακόμα περισσότερο μόνιμη, πολύ απλά είναι αδιανόητο να την θεωρούμε επανάσταση και μάλιστα επιτυχημένη.
Ο Αιγυπτιακός λαός έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει, όλοι εμείς όμως που παρακολουθούμε απ' έξω τα γεγονότα όχι. Οι Αιγύπτιοι νιώθουν ότι πέτυχαν αυτό που τόσες μέρες ζητούσαν επίμονα. Να φύγει ο Μουμπάρακ. Όσο περνούσαν οι μέρες η αιγυπτιακή επανάσταση αντί να ιδεολογικοποιούνταν, αντίθετα προσωποποιούνταν στο αίτημα αποχώρησης του τέως δικτάτορα Μουμπάρακ, με αποτέλεσμα κανείς να μη συζητάει ούτε την επόμενη μέρα, ούτε με ποια πολιτικά και θεσμικά μέσα θα έρθει η δημοκρατία στον τόπο. Θέλησαν να ανατρέψουν το Μουμπάρακ, αλλά ουδείς φαινόταν να προβληματίζεται σοβαρά για το ποιος θα ερχόταν εφόσον έφευγε αυτός. Πράγματι αυτό ίσως να αποτελεί πολυτέλεια για έναν λαό που η οργή του μετατρέπεται μέρα με τη μέρα σε χείμαρρο ενώ η μαζικότητα και η ταχύτητα με την οποία κλιμακώνεται ο ξεσηκωμός του κόσμου δεν αφήνει σίγουρα κανέναν περιθώριο για τέτοιους- βαθυστόχαστους ή προαπαιτούμενους;- συλλογισμούς. Ίσως, πάλι, κάτι τέτοιο να μην μπορούσαμε να το περιμένουμε από τους Αιγυπτίους που κατά κοινή ομολογία δεν φημίζονται λόγω παράδοσης και κουλτούρας για την πολιτικοποίησή τους. Είναι όμως επικίνδυνη υπεραπλούστευση της κατάστασης για όλους εμάς και συνολικότερα για τη Δύση και την Αμερική να χρησιμοποιούν πηχυαίους τίτλους περί "επανάστασης" και από κάτω ακριβώς ένας υπότιτλος να δηλώνει "ο στρατός αναλαμβάνει την εξουσία στην Αίγυπτο". Πρόκειται για σχήμα κάτι παραπάνω από οξύμωρο για όσους έχουν μελετήσει ιστορικά επαναστάσεις λαών, τα κίνητρα και την κατάληξή τους.
Αυτό που συμβαίνει από προχθές στην Αίγυπτο είναι ομολογουμένως πρωτοτυπία, ίδια με αυτή όσων αναλύσεων και απόψεων επιχειρούν με λογικές υπερβάσεις να συγκεράσουν την επανάσταση με τη στρατοκρατία που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη χώρα του πάλαι ποτέ πανίσχυρου Μουμπάρακ. Η προσωπική μου απαισιοδοξία εδράζεται σε τρεις λόγους. Τον πρώτο, ήδη, τον ανέφερα εμμέσως παραπάνω. Ο στρατός στη διακυβέρνηση μίας χώρας δε με πείθει ότι μπορεί να αποτελέσει εγγύηση εκδημοκρατισμού της, όσο καλές σχέσεις και να φέρεται- σύμφωνα με τις περιγραφές- να έχει ο Αιγυπτιακός λαός μαζί του. Ο δεύτερος λόγος είναι η προφανής διαπίστωση ότι ένα καθεστώς τριάντα και πλέον ετώς απολυταρχίας, στοιχειωδών πολιτικών ελευθεριών και εκτεταμένης διαφθοράς δεν αρχίζει ούτε τελειώνει στο πρόσωπο του Μουμπάρακ. Αυτός μπορεί να αποτελεί παρελθόν. Δεν αποτελούν όμως παρελθόν όσα έχει αφήσει πίσω του, δηλαδή τους ριζωμένους μηχανισμούς αυτού του καθεστώτος που είναι αμφίβολο αν ο στρατός είναι ικανός αλλά και πρόθυμος να τους ξηλώσει, και αν ναι σε ποιο βαθμό. Τρίτο αίτιο της επιφυλακτικότητας μου για το αν τα όσα επίκεινται στην Αίγυπτο επιτρέπεται να μας σπρώχνουν σε πανηγυρισμούς, είναι η ισχυρή καχυποψία μου για το κατά πόσο η νέα στρατιωτική ηγεσία θα θελήσει πράγματι να μεταβιβάσει τα ηνία της διακυβέρνησης της χώρας και να απολέσει τα νέα της προνόμια παραχωρώντας τα σε μία δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Παρά τις διαβεβαιώσεις του στρατού, τις ευχές τις Αμερικής για σταθερή και δημοκρατική μετάβαση, τα ωραία λόγια του Έλληνα πρωθυπουργού και άλλων Ευρωπαίων ηγετών για τη νέα εποχή που ανοίγεται στην Αίγυπτο, είναι πολύ πιθανόν οι Αιγύπτιοι να έκαναν το πρώτο βήμα προς τα μπρος αλλά κανείς δε είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι αυτό δεν θα συνοδευτεί μετέπειτα από δύο νέα βήματα προς τα πίσω αυτή τη φορά.
Η Αμερική και η Ευρώπη βρέθηκαν απροετοίμαστες για το ξέσπασμα της κρίσης στη Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα σήμερα να μην έχουν τα εργαλεία που θα τους ήταν απαραίτητα για να συμβάλλουν καθοριστικά στη δημοκρατική, πολιτική, θεσμική, διοικητική αναδιάρθωση της Αιγύπτου, όπως έγινε πριν μία και πλέον εικοσαετία στην περίπτωση των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.  Τότε Αμερική και Ευρώπη είχαν επενδύσει χρόνο, χρήμα, νομική, ηθική υποστήριξη και είχαν εκ των προτέρων οικοδομήσει συμμαχίες στο εσωτερικό αυτών των κρατών που τις επέτρεψε να επιβλεψουν και να διασφαλίσουν τον εκδημοκρατισμό τους αλλά και την ενσωμάτωση τους στη σφαίρα επιρροής της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση των χωρών της Μέσης Ανατολής και ειδικότερα της Αιγύπτου οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές. Και δεν εγγυώνται απαραίτητα ούτε το "όραμα" του εκδημοκρατισμού τους ούτε αναγκαία τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή. Γι' αυτό ίσως πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι αντί να σπεύδουμε σε εκ των ουκ άνευ πανηγυρισμούς επειδή απλά ο Μουμπάρακ ετράπη σε φυγή.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου