Κλαδευτήρι στο Natura-ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΝΙΑΤΗ ΓΙΑ ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ

Αλλάζει το μοντέλο προστασίας των περιοχών της χώρας που είναι ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000, ώστε να εξυπηρετηθούν στην περίοδο της κρίσης αναπτυξιακές επενδύσεις. Το θέμα άνοιξε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης, με χθεσινή παρέμβασή του στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στο Βίλνιους της Λιθουανίας, μιλώντας για τις ελληνικές προτεραιότητες στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.

Παράλληλα επίσημοι κύκλοι του κ. Μανιάτη ανέφεραν προς την «Ε» ότι κύριος στόχος των παρεμβάσεων που ετοιμάζονται στις 443 ελληνικές περιοχές του Natura 2000 είναι η αξιοποίηση του εθνικού ορυκτού πλούτου, που, σύμφωνα με μελέτες του ΙΓΜΕ, αποτελεί ένα «σεντούκι» κρυμμένο στα έγκατα της ηπειρωτικής Ελλάδας, συνολικής αξίας 80-100 δισ. ευρώ. Με τη χαρακτηριστική φράση ότι «το μετάλλευμα δεν μπορεί να εξορυχθεί παρά μόνον από την περιοχή στην οποία βρίσκεται, αλλιώς θα μείνει κρυμμένος θησαυρός», η πλευρά του ΥΠΕΚΑ δίνει το στίγμα των σχεδιασμών της. Στη συντριπτική πλειονότητα των
περιπτώσεων το αποθεματικό δυναμικό των κυριότερων μετάλλων της χώρας (νικέλιο, χρώμιο, μόλυβδος-ψευδάργυρος, χαλκός, ασήμι, αντιμόνιο, μαγγάνιο, μόλυβδος-βολφράμιο και αλουμίνα) βρίσκεται σε περιοχές υψηλής περιβαλλοντικής προστασίας, με αποτέλεσμα να συγκρούονται ευθέως οι δύο επιλογές και δραστηριότητες.
«Υπερπροστασία»
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το νέο καθεστώς προστασίας στις περιοχές Natura 2000 θα εξυπηρετήσει τουριστικές και οικιστικές επενδύσεις, αλλά και τοπικές εκμεταλλεύσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι «το καθεστώς της υπερπροστασίας λειτουργεί εχθρικά» και ότι, «όταν αναπτυχθούν οικονομικές δραστηριότητες, οι τοπικές κοινωνίες θα κερδίζουν εισόδημα και θέσεις απασχόλησης».
Ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, μιλώντας στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, στάθηκε ιδιαίτερα «στο μέγεθος της πρόκλησης που αποτελεί η ολοκληρωμένη διατήρηση και διαχείριση των περιοχών Natura 2000 εν μέσω εξαιρετικά δυσμενών οικονομικών συνθηκών, δεδομένου ότι καταλαμβάνουν το 27% των χερσαίων εδαφών και το 6% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας μας».
Επίσημες πηγές του ΥΠΕΚΑ, σε συνέχεια των υπουργικών δηλώσεων, διευκρίνιζαν προς την «Ε» ότι δεν πρόκειται να γίνουν αποχαρακτηρισμοί ούτε να μειωθεί η έκταση και ο αριθμός των περιοχών που είναι ενταγμένες στο πανευρωπαϊκό Natura 2000. Αυτό δεν το επιτρέπει η Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ θεωρείται πολιτικώς εξαιρετικά ριψοκίνδυνο και πρακτικά δύσκολο, έως ακατόρθωτο.
Επενδύσεις
Εκείνο που θα γίνει προκειμένου να συνδυαστεί η ανάπτυξη με την περιβαλλοντική προστασία, εξηγούν οι ίδιες πηγές, είναι ότι θα αλλάξει η ιεράρχηση της προστασίας των περιοχών του δικτύου. Δηλαδή θα υπάρχει απόλυτη προστασία στον στενό πυρήνα της προστατευόμενης περιοχής, ενώ θα επιτρέπονται επενδύσεις και εκμεταλλεύσεις στην ευρύτερη ζώνη της χαρακτηρισμένης περιοχής.
Στις ελληνικές προτάσεις που παρουσίασε ο κ. Μανιάτης για τη νέα προγραμματική περίοδο περιλαμβάνεται και η ολοκλήρωση του ελληνικού δικτύου Natura 2000, που αποτελεί εθνική μας υποχρέωση. Μέχρι σήμερα είναι ενταγμένες στο δίκτυο 250 θαλάσσιες περιοχές, ενώ υπάρχουν προτάσεις στο ΥΠΕΚΑ να ενταχθούν και εκατοντάδες άλλες θαλάσσιες περιοχές, λόγω του πλούτου σε θαλάσσιο περιβάλλον αλλά και στην ορνιθοπανίδα.
Υδρογονάνθρακες
Πρόκειται επίσης για ένα καυτό περιβαλλοντικό θέμα πρώτης γραμμής, το οποίο συνδέεται με τις παραχωρήσεις θαλάσσιων εκτάσεων για έρευνες και άντληση υδρογονανθράκων. Δράσεις που μεταξύ άλλων πρότεινε ο κ. Μανιάτης για την επόμενη προγραμματική περίοδο, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, περιλαμβάνουν τον οικολογικό σχεδιασμό προϊόντων, την επεξεργασία και διάθεση των αποβλήτων και ιδιαίτερα των επικίνδυνων, τη μείωση των απωλειών νερού άρδευσης και ύδρευσης, την εξοικονόμηση ενέργειας, την πιστοποίηση προϊόντων προστατευόμενων περιοχών, προκειμένου να γίνει εμπορική προώθηση και εκμετάλλευσή τους, καθώς και την ανάπτυξη του οικοτουρισμού.
Κατά τη διάρκεια του γεύματος των υπουργών Περιβάλλοντος, όπου συζητήθηκε το θέμα του σχιστολιθικού αερίου (shale gas), σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ο υπουργός ΠΕΚΑ επεσήμανε ότι θα πρέπει να εξεταστεί πολύ προσεκτικά η τυχόν συλλογή σχιστολιθικού αερίου σε ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα σε σχέση με τις πιθανές σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ενδεικτικά εστίασε σε κάποιες από αυτές, όπως η απαίτηση πολύ μεγάλων ποσοτήτων νερού, η ρύπανση των υπόγειων υδάτων με πληθώρα επικίνδυνων χημικών ουσιών, που χρησιμοποιούνται για τη διάλυση του σχιστόλιθου και η έκλυση σημαντικών ποσοτήτων μεθανίου, η επιρροή στη γεωλογική ευστάθεια ευρύτερων περιοχών και άλλα.
Πρότεινε, επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει τις διαθέσιμες τεχνολογίες και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, προκειμένου να προτείνει τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, εφόσον αποδειχθεί ότι πληρούν τα αυστηρά κριτήρια βιωσιμότητας που έχουν θεσπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

27% της Ελλάδας

Η Ελλάδα έχει ένα από τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα δίκτυα προστατευόμενων περιοχών σε όλη την Ευρώπη.

Το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα περιλαμβάνει 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας και 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας των πτηνών και της πανίδας. Η Ελλάδα έχει συνολικά 443 περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura και καλύπτουν το 27,1% της ελληνικής έκτασης. Επίσης η Ελλάδα έχει 11 εθνικούς δρυμούς, 2 μεγάλα θαλάσσια πάρκα, 10 υγρότοπους διεθνούς σημασίας που προστατεύονται από τη συνθήκη Ραμσάρ, 19 αισθητικά δάση και πολλά μνημεία μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας και πολιτιστικής κληρονομιάς.